Het officiële MedZine Blog

Sporters met een reconstructie van de voorste kruisband (VKB-reconstructie) kunnen zijn gebaat bij het gebruik van virtual reality tijdens de revalidatie. Hierdoor kan de aandacht van de knie worden afgeleid, waardoor nieuwe bewegingspatronen makkelijker worden aangeleerd en langer blijven bestaan. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van dr. Alli Gokeler, fysiotherapeut en onderzoeker bij het Center for Human Movement Sciences van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Op 11 maart 2015 verdedigde hij zijn proefschrift met de titel ‘Motor Control after Anterior Cruciate Ligament Reconstruction’, dat is te lezen in de YourThesis-app.

Een ruptuur van de voorste kruisband is een van de meest voorkomende sportblessures. Om de gescheurde kruisband te reconstrueren wordt gewoonlijk een stuk pees van de hamstring gebruikt. De resultaten van deze ingreep zijn wisselend: soms hebben patiënten na jaren nog problemen met functies zoals (hard)lopen, springen en dus ook met sporten, terwijl ze fysiek in staat zouden moeten zijn om weer een normaal bewegingspatroon aan te nemen.

Gokeler voerde eerst twee experimenten uit waaruit bleek dat patiënten bewegingspatronen hebben die afwijken van de normale situatie. Hij postuleerde daarom de theorie dat patiënten na een VKB-reconstructie aanleren om hun knie te ontzien. “Dat bewegingspatroon is een gewoonte geworden die in stand wordt gehouden, terwijl dat niet meer noodzakelijk is.” Om deze theorie te staven, bestudeerde Gokeler eerst de beschikbare literatuur over het veranderen van het bewegingsgedrag na een VKB-ruptuur. Hierin wordt een belangrijke rol toegeschreven aan de propriocepsis van de knie, die het brein met informatie voorziet over bewegingsuitslagen, snelheden en standen van het kniegewricht. Deze rol lijkt volgens Gokeler echter nogal overtrokken te zijn. Het brein heeft met name een sleutelrol als bewegingscentrum en daar zit volgens Gokeler het probleem: de veranderde situatie na een VKB-reconstructie wordt niet goed verwerkt in het brein. “De patiënten bewegen feitelijk nog steeds alsof ze drie weken geleden zijn geopereerd.” Gokeler stelt dat tijdens de revalidatie vaak de nadruk wordt gelegd op hoe de patiënt de knie zou moeten bewegen, waardoor dit veel cognitieve aandacht kost.

Gokeler en zijn collega’s probeerden patiënten na een VKB-reconstructie natuurlijker te leren bewegen door het geven van simpele instructies, gericht op het afleiden van de aandacht. Hiervoor werden diverse methodes gebruikt, waaronder een gestandaardiseerde virtual reality-omgeving. Patiënten zien hierin bijvoorbeeld een stoplicht dat op groen springt, waarna ze van een kleine verhoging moeten stappen. Gokeler: “Door hiermee de aandacht af te leiden van de knie, zagen we het bewegingspatroon significant verbeteren.”

Intussen heeft Gokeler al een uitnodiging ontvangen van de onderzoekscoördinator van een andere afdeling in het Universitair Medisch Centrum Groningen, waar succesvol met virtual reality wordt gewerkt. “Het zou fantastisch zijn als we deze faciliteit zouden kunnen inzetten bij kruisbandrevalidatie”, aldus Gokeler. Vaak zijn het namelijk jonge sporters die worden getroffen door een VKB-ruptuur. Juist zij lopen een verhoogd risico op slijtage van de knie, met de nodige maatschappelijke gevolgen. Gokeler: “Hiermee kunnen we jonge atleten veilige bewegingspatronen aanleren die geen constant onderhoud vergen.”

Het volledige proefschrift van Alli Gokeler is te lezen in de YourThesis-app.