Het officiële MedZine Blog

Achtergrond bij het medisch nieuws

Aios van de Maand: “Je moet zelf iets van de tropenopleiding maken”

Aios van de Maand: “Je moet zelf iets van de tropenopleiding maken”

In mei 2015 is Kristine van Doesum de Aios van de Maand. Als tropenarts in opleiding (taio) heeft zij veel vrijheid in het zelf samenstellen van haar opleidingstraject. Van Doesum vindt het een uitdaging om met beperkte middelen te zorgen voor een adequate behandeling: “Je bent in de tropen heel erg afhankelijk van de klinische blik.”

Patiëntencontact
Dat ze tropenarts wilde worden, wist Van Doesum aan het begin van haar studie nog niet. Ze begon met biomedische wetenschappen aan het Nijmeegse Radboudumc, maar kwam er tijdens haar bachelorstage achter dat er iets miste. “Ik vond het werken met mijn proefpersonen veel leuker dan het opzetten van een onderzoek, het zoeken van literatuur of het schrijven van een artikel. Toen ben ik overgestapt op geneeskunde”, vertelt Van Doesum. Dankzij die keus werd ze tijdens een ontwikkelingscoschap in Tanzania “verliefd op Afrika”. Ze werkte en leefde er een tijd tussen de bevolking en zag dat er veel werk kon worden gedaan in de lokale ziekenhuizen, waarop ze besloot om de tropenopleiding te gaan doen.

Vaardigheden
Dat traject stellen toekomstig tropenartsen voor een groot deel zelf samen. Van Doesum: “Ik had het idee dat ik in Afrika pas iets zou kunnen toevoegen na het leren van gynaecologische en chirurgische handelingen en het vergroten van mijn kennis over tropische ziekten.” Die chirurgische handelingen leerde ze bij het Medisch Spectrum Twente in Enschede, waar ze veel mogelijkheden kreeg van de chirurgen en arts-assistenten om haar vaardigheden uit te breiden. Voor het bijspijkeren van haar gynaecologische kennis vertrekt ze binnenkort voor een jaar naar Curaçao en voor de specifieke kennis van niet-westerse ziekten volgde ze de cursus tropengeneeskunde bij het Koninklijk Instituut voor de Tropen.

Uitvergroot
Patiënten in de tropen presenteren zich volgens Van Doesum vaak met dezelfde ziektebeelden als in Nederland. Daarnaast bestaan er klachten die specifiek zijn voor de tropengeneeskunde zoals malaria of TBC, maar ook malnutritie. Wat haar opvalt: “De ziektebeelden zijn vaak uitvergroot. Als een patiënt eenmaal langskomt is hij meestal lang onderweg geweest en is het vaak meteen duidelijk wat de klacht is: hij heeft bijvoorbeeld een groot struma of een liesbreuk die tot de knieën komt.” Van Doesum vindt het een uitdaging om juist met beperkte middelen te zorgen voor een goede uitkomst, ook wanneer de klachten niet duidelijk zijn. “Je kunt in de tropen niet zomaar een punctie doen en deze onder de microscoop leggen. Je bent heel erg afhankelijk van de klinische blik.”

Richtlijnen
Voor het trainen daarvan ben je wel zelf verantwoordelijk, omdat je wordt opgeleid in een westers ziekenhuis als westerse arts. Het zelf bepalen van de inhoud van de tropenopleiding geldt volgens Van Doesum voor het hele traject. In het Medisch Spectrum Twente heeft ze bijvoorbeeld leren echoën, een mogelijkheid die ze zelf aandroeg. “Je moet zelf iets van je opleiding maken door vooraf te bedenken wat je graag zou willen leren, en dat met je opleider te communiceren”, legt ze uit. Hoewel ze deze vrijheid waardeert, vindt ze de richtlijnen voor de tropenopleiding erg globaal. “Daardoor wisselt de kwaliteit van de opleiding per ziekenhuis.” Inmiddels worden de richtlijnen gelijkgetrokken, maar dat levert nadelen op voor de opleiders: die krijgen meer papierwerk omdat ze iedereen individueel moeten beoordelen. “De ziekenhuizen krijgen al geen geld voor je en dan moeten opleiders ook nog extra werk voor je gaan doen”, zegt Van Doesum. “Dat wringt, waardoor sommige ziekenhuizen afzien van een tropenopleiding.”

Bekostiging
Hoewel de opleiding tot tropenarts sinds januari 2014 is erkend, wordt deze niet bekostigd door de overheid. Tropenartsen vertrekken immers doorgaans naar het buitenland voor hun werk. Van Doesum moet de opleiding daardoor voor een groot deel zelf betalen, met name het cursusdeel. In de klinische fase gaan de aiossen vaak voor, ook op financieel gebied. “Tijdens de chirurgie- en gynaecologiestages die deel uitmaken van de opleiding worden wij vaak gezien als anios, waardoor sommigen van ons beperkt kans krijgen vaardigheden aan te leren.” Volgens haar is dat onterecht, want de meeste tropenartsen keren na enkele jaren in het buitenland terug naar Nederland met een koffer vol ervaring. “Ze nemen veel kennis mee waardoor ze een opleiding tot huisarts, chirurg of gynaecoloog stukken sneller kunnen afronden. Dat heeft invloed op de Nederlandse arbeidsmarkt”, beargumenteert de tropenarts in spe. “Ik hoop dat hier in de toekomst verandering in komt.”

MedZine kiest maandelijks de Aios van de Maand. MedZine zet de aios in het zonnetje en vraagt hoe ze alle ballen in de lucht weten te houden.


Lees hier meer testimonials van HCP-ers en adverteerders

Volg ons