Het officiële MedZine Blog

Al lang wordt verondersteld dat naast factoren als gluteninname en erfelijkheid ook het gastro-intestinale microbioom een rol speelt bij de pathogenese van coeliakie. Ook is al lang bekend dat de darmflora sterk beïnvloed worden door gebruik van systemische antibiotica. Niet gek dus dat Deense onderzoekers een relatie tussen antibiotica en coeliakie vermoedden. En wat verwacht werd, kon ook aangetoond worden: het gebruik van antibiotica op de kinderleeftijd verhoogt het risico op de ontwikkeling van coeliakie. Dit publiceerde de onderzoeksgroep recent in Gastroenterology.

Om de relatie tussen antibiotica en coeliakie te onderzoeken werd gebruik gemaakt van Deense en Noorse landelijke databases. Zo ontstond er een register-gebaseerd cohort van ruim 1,7 miljoen kinderen uit beide landen, waarvan 3346 kinderen zich presenteerden met een diagnose coeliakie.
De Deense kinderen werden tussen 1995 en 2012 geïncludeerd, de Noorse kinderen tussen 2004 en 2012. De leeftijden aan het eind van de follow-up periode bedroegen 2,3-20,3 jaar (Denemarken) en 1,0-10,0 jaar (Noorwegen). Blootstelling aan systemische antibiotica werd in deze observationele studie gedefinieerd als systemisch toegediende antibiotica in het eerste levensjaar.

Blootstelling aan systemische antibiotica in het eerste levensjaar was positief geassocieerd met een diagnose coeliakie in zowel het Deense als het Noorse cohort. De gepoolde odds ratio (OR) bedroeg 1,26 (95%BI 1,16-1,36). Ook werd een dosisafhankelijkheid aangetoond: hoe meer antibiotica in het eerste levensjaar gebruikt was, hoe hoger het risico op een diagnose coeliakie (OR 1,08; 95%BI 1,05-1,11). Deze relaties bleven significant na correctie voor het aantal hospitalisaties vanwege infectieziekten. Na correctie voor het aantal maternaal-gerapporteerde infecties bij het kind nam de sterkte van de associatie iets af en was deze niet meer significant (OR 1,18; 95%BI 0,98-1,39).

Ondanks de laatste bevinding concluderen de onderzoekers dat in dit zeer grote cohort een duidelijke relatie is aangetoond tussen het gebruik van systemische antibiotica in het eerste levensjaar en een latere diagnose coeliakie. Dit kan een extra argument zijn om terughoudend te zijn bij het voorschrijven van antibiotica bij zeer jonge kinderen. Bij deze leeftijdsgroep wordt doorgaans een nauwkeurige afweging gemaakt van de voor- en nadelen van antibiotica. De huidige resultaten bevestigen nogmaals hoeveel nadelen er kunnen kleven aan vroegtijdige behandeling met antibiotica, en rechtvaardigen de – al vaak toegepaste – zorgvuldige afweging van therapiekeuze bij infecties bij jonge kinderen.

Door: Judith Cohen

Bron: Dydensborg Sander S et al. Association Between Antibiotics in the First Year of Life and Celiac Disease. Gastroenterology 2019; Mar 02. Epub ahead of print.

Link naar artikel