Het officiële MedZine Blog

Wereldwijd lijdt een geschat aantal van 350 miljoen mensen aan depressie. Al jaren zijn er discussies over de zin van antidepressiva, aangezien meerdere studies slechts een zeer beperkt effect lieten zien, met name op de korte termijn. Op lange termijn zijn de effecten van antidepressiva nog te weinig onderzocht. De algemene tendens is om in de eerste lijn bij een nieuwe depressie terughoudend te zijn met het voorschrijven van antidepressiva, gezien het beperkte effect en de veelvoorkomende bijwerkingen. Resultaten van een netwerk meta-analyse in de Lancet maken mogelijk een eind aan deze discussie: antidepressiva blijken wel degelijk effectief te zijn op de korte termijn bij matig-ernstige depressie.

De onderzoekers verrichten een grote systematische review en netwerk meta-analyse, waardoor zij data van 522 studies met 116.477 patiënten tot hun beschikking hadden.

De data betrof 21 van de meest voorgeschreven antidepressiva: agomelatine, buproprion, citalopram, desvenlafaxine, duloxetine, escitalopram, fluoxetine, fluvoxamine, levomilnacipran, milnacipran, mirtazapine, paroxetine, reboxetine, sertraline, venlafaxine, vilazodone, vortioxetine, amitriptiline, clomipramine, trazodone, en nefazodone. Geïncludeerde studies waren gerandomiseerde gecontroleerde trials die een antidepressivum vergeleken met placebo of andere antidepressiva (head-to-head studies) als acute behandeling voor volwassenen met een matig-ernstige nieuwe depressie. Ook data van ongepubliceerde studies werden geïncludeerd en publiek gemaakt. Hiermee is deze netwerk meta-analyse een van de volledigste studies ooit naar de effectiviteit van antidepressiva.

De primaire uitkomstparameter was gedefinieerd als het aantal patiënten dat een reductie in depressieve symptomen had van 50% of meer op een gevalideerde depressie-schaal, na 8 weken behandeling. Ook werd gekeken naar verdraagzaamheid, gedefinieerd als het percentage patiënten dat binnen 8 weken na start van de studie om welke reden dan ook stopte met studiedeelname.

Alle 21 antidepressiva bleken significant effectiever dan placebo en werden redelijk verdragen. Slechts 1 antidepressivum, clomipramine, werd slechter verdragen dan placebo. Wel waren er verschillen tussen de antidepressiva in effectiviteit en verdraagzaamheid. In head-to-head studies waren agomelatine, amitriptyline, escitalopram, mirtazapine, paroxetine, venlafaxine, and vortioxetine meer effectief dan andere antidepressiva (OR variërend van 1,19 tot 1,96). Agomelatine, citalopram, escitalopram, fluoxetine, sertraline en vortioxetine werden het beste verdragen (OR variërend van 0,43 tot 0,77).

De onderzoekers concluderen dat de grootte en inclusiviteit van dit onderzoek deze netwerk meta-analyse tot nu toe de best beschikbare evidence maakt voor de korte termijn effectiviteit van antidepressiva bij matig-ernstige depressie. Deze bevindingen zijn met name relevant voor volwassenen met een eerste of tweede matig-ernstige depressie – de patiënt die doorgaans in de eerstelijn wordt gezien. Antidepressiva zijn dus wel degelijk effectief en van nut in behandeling van deze depressies. Wel dient natuurlijk ook naar andere opties gekeken te worden zoals psychotherapie, dat in combinatie met antidepressiva nog effectiever is bewezen dan alleen behandeling met medicatie.

Link: http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(17)32802-7/fulltext

Door: Judith Cohen