Het officiële MedZine Blog

In Nederland lijden in totaal 2,97 miljoen mensen aan matige tot ernstige chronische pijn. De gemiddelde leeftijd van deze mensen is 51,3 jaar en 60% is vrouw. Naar schatting hebben patiënten gemiddeld nog geen drie uur per jaar overleg met een zorgverlener. De overige 8757 uur van het jaar zijn ze dus op zichzelf aangewezen.

Pete Moore, psycholoog en verbonden aan onder andere de British Pain Society en de American Chronic Pain Association, zet zich al langere tijd vol overgave in voor zelfmanagement van deze patiënten en heeft meerdere zelfhulpboeken geschreven. Hij heeft ook de Pijn-Tool-Kit ontwikkeld.

Deze Pijn-Tool-Kit is nog niet erg bekend onder dokters en dat moet hij wel worden. In mijn ervaring is het een zeer nuttig hulpmiddel om patiënten zelf een actievere rol te laten spelen bij de behandeling van hun pijn, ongeacht de oorzaak. De toolkit levert veel inzicht en, zeker op termijn, veel gezondheidswinst op.

De “tools” zijn kort samengevat:

1) Accepteer dat u lijdt aan chronische pijn en pak dan uw leven weer op
Acceptatie betekent niet dat patiënten zich neer moeten leggen bij hun pijn, maar juist zelf actie moeten ondernemen om zo goed mogelijk met de klachten om te leren gaan.

2) Kom in actie en vraag uw omgeving om hulp
Het doel is dat patiënten zelf een team formeren van zorgverleners, organisaties en naasten om een plan van aanpak op te stellen.

3) Doseer activiteiten
Patiënten moeten leren veranderingen aan te brengen in de hoeveelheid werk en andere dagelijkse bezigheden, en pauzes in te passen om beter te functioneren. 

4) Stel prioriteiten en maak een dagindeling
Patiënten kunnen een concrete dagindeling opstellen, die flexibel zou moeten zijn en dat ook blijft.

5) Stel doelen en maak een plan van aanpak
Het stellen van eenvoudige, haalbare doelen en een plan van aanpak dat geleidelijk kan worden uitgebreid kan patiënten helpen om te gaan met hun chronische pijn. Eventueel kan een gericht pijnrevalidatieprogramma hierbij zinvol zijn.

6) Gun het tijd
Het kan immers weken of maanden duren voordat de eerste veranderingen of verbeteringen worden opgemerkt.  

7) Zorg voor voldoende ontspanning
Ook hierbij kunnen pijnrevalidatie- en fysiotherapeutische behandelingen, yoga en eventueel psychologische ondersteuning zinvol zijn.

8) Oefeningen en lichaamsbeweging
Dit punt leert dat de angst om te bewegen, omdat de klachten dan zouden verergeren, onterecht is. Daarnaast helpt een betere conditie juist om klachten te verminderen.

9) Houd een dagboek bij
Het bijhouden van vorderingen werkt motiverend en maakt het gemakkelijker steeds hogere doelen te stellen.

10) Maak een terugvalplan
Het is niet realistisch te denken dat er nooit terugval zal optreden, dus moet er een noodscenario zijn. Daarnaast is het handig om leermomenten van zo’n terugval in een dagboek bij te houden.

11) Teamwerk
Teamwerk blijft onmisbaar bij de behandeling van pijn. Patiënten en zorgverleners moeten continu toezien op goede onderlinge communicatie.

12) Houd vol!
Net als bij andere chronische aandoeningen is een constante behandeling nodig. Het stellen van prioriteiten, maken van dagindelingen, doseren van activiteiten, maken van plannen van aanpak, voldoende ontspanning en lichaamsbeweging moet dus worden onderhouden om de pijnklachten onder controle te houden.

Ik heb een briefje gemaakt met het plaatje van de Pijn-Tool-Kit met daarop de website http://www.change-pain.nl/ en geef dat aan mijn patiënten mee. Ik kan u van harte aanraden dit ook uit te gaan delen aan alle patiënten met chronische pijn waarvan u denkt dat het een goed idee zou zijn dat ze zelf actief deelnemen aan hun behandeling, aan iedereen dus!

Willem Oerlemans is neuroloog in Meander Medisch Centrum in Amersfoort en lid van de Nederlandse Werkgroep Pijn (NWP), een commissie van  de Nederlandse Vereniging voor Neurologie. De NWP stelt zich ten doel de kennis over chronische pijn bij alle artsen te vergroten.