Het officiële MedZine Blog

Alvorens levensreddende bloedtransfusies in te kunnen zetten moeten een heel aantal tijdrovende stappen ondernomen worden, zoals het matchen van donorbloed met de ontvanger. Het gemakkelijkste zou zijn om eenieder die acuut bloed nodig heeft te voorzien van bloedgroep ‘O’ - de zogeheten universele bloedgroep. Soms is hiervan onvoldoende donorbloed beschikbaar. Wetenschappers hebben een nieuwe methode ontdekt om van bloedgroepen ‘A’ en ‘B’ ook ‘O’ te kunnen maken: met darmbacteriën.

Bloedgroep O wordt ook wel het ‘universele bloed’ genoemd, omdat het als donorbloed kan dienen bij alle bloedgroepen. Dit geldt niet voor de andere bloedgroepen, A, B en AB, die vanwege antistoffen niet met alle bloedgroepen in het ABO-systeem compatibel zijn.

Onderzoekers hebben op 21 augustus 2018 op het congres van de American Chemical Society een nieuwe ontdekking gepubliceerd – een methode om bloedgroepen A en B om te zetten naar O, het zogeheten universele bloed.

De methode is gebaseerd op het gebruik van darmbacteriën. De gedachte om hiermee te werken komt voort uit het feit dat deze bacteriën zich voeden met suikers in de darmwand, en hierbij gebruik maken van enzymen om de suikers af te breken. Ook op rode bloedcellen bevinden zich suikers (‘antigenen’), waardoor bloed zich onderscheidt in verschillende bloedgroepen volgens het ABO-systeem. Bloedgroepen A en B hebben eigen typen suikers (namelijk anti-B antigeen en anti-A antigeen), AB ook, maar O heeft geen suikers (geen antistoffen tegen A,B of AB). Zo ontstond de theorie dat darmbacteriën gebruikt konden worden om nieuwe enzymen te isoleren die suikers zouden kunnen afbreken, in dit geval op rode bloedcellen, waardoor een bloedgroep O, zonder suikers, zou kunnen worden gecreëerd.

Na het succesvol isoleren van enzymen (via E-coli bacteriën waarin genen werden aangebracht die coderen voor glycolyserende enzymen en enzymactiviteiten van deze E-coli stammen te tracken), voegden de onderzoekers de enzymen toe aan bloed van bloedgroep A. Hierdoor ontstond er een vlotte daling in de bloedglucosewaarde, waardoor de bloedgroep veranderde naar bloedgroep O. Dit proces was snel, wel 30x sneller dan de eerdere geselecteerde kandidaat enzymen om bloedgroepen te converteren. De methode werkt alleen bij rhesus-negatief bloed.

Deze ontdekking kan grote gevolgen hebben voor bloedtransfusies in het algemeen, maar zal met name nuttig kunnen blijken in afgelegen gebieden waar donorbloed vaak onvoldoende aanwezig is, of tijdens noodtoestanden zoals de hevige stormen langs de Oostkust van de VS in januari 2018. Een snelle conversiemethode om universeel donorbloed te creëren was toen zeer welkom geweest. Met verder onderzoek zullen de nieuwe enzymen zoals deze op het American Chemical Society Congres zijn gepresenteerd, zich hopelijk effectief tonen in grotere groepen, en ingezet kunnen worden bij dergelijke noodsituaties.

Door: Judith Cohen

Bron: Withers S et al. Nieuwsberichten van de 256th American Chemical Society Conference 2018, Aug 19-23.

Link naar artikel

Foto: pixabay.com