Het officiële MedZine Blog

Dit is de eerste van zeven artikelen over persoonlijke problemen en vraagstukken waar dokters mee worstelen. Als coach en teamcoach maak ik medisch specialisten en huisartsen van dichtbij mee en weet daardoor wat er onder hen leeft. Hieronder lees je welke zeven thema’s ik zal behandelen.

“Ik ben bang voor conflicten.” 
“Ik kan geen ‘nee’ zeggen.” 
“Ik ben bang om fouten te maken.” 
“Ik voel me gefrustreerd en niet gehoord.”
“Ik kan niet meer genieten.” 
“Ik loop op mijn tandvlees.”
“Ik weet niet of ik nog wel dokter wil blijven.”

Conflicten
Marita en Simon zijn beiden medisch specialist en werken nu acht jaren samen in een tienkoppige maatschap. Ze zijn destijds tegelijk toegetreden en zijn ongeveer even oud. Als je goed oplet zie je dat Marita en Simon elkaar zoveel mogelijk uit de weg gaan en dat ze oogcontact vermijden. Soms móeten ze wel met elkaar praten, bij een overdracht of roosterkwestie, maar ook dan is het contact beperkt tot het hoogstnoodzakelijke. Zelf zijn ze aan de situatie gewend, ze weten niet beter. Niemand staat er nog bij stil hoe het zover heeft kunnen komen. Als ik ernaar vraag zeggen Marita en Simon wel degelijk last te hebben van de onderhuidse spanning. Maar wat moet je er mee, het is gewoon een kwestie van botsende persoonlijkheden. Totdat de bom barst tijdens een maatschapsvergadering. Er wordt een nieuwe maat geworven en Marita en Simon staan lijnrecht tegenover elkaar. Met knallende ruzie tot gevolg. Waar de een alle boosheid en opgekropte frustraties eruit gooit, klapt de ander volledig dicht.

Ongezonde patronen
Dit is een bekend patroon. Er kan van alles aan de hand zijn, jarenlang, maar het conflict krijgt geen aandacht. Totdat er iets gebeurt en de situatie gierend uit de hand loopt. Daarom geloof ik ook niet in het advies dat gynaecoloog Stefano met me deelde: “Ik heb van mijn opleider geleerd dat er in elke vakgroep wel een emmer stront staat. Je moet weten waar die staat en er dan met een grote boog omheen lopen.” Hier hoor ik de angst dat het bespreken van gevoelige kwesties tot een conflict leidt. Het omgekeerde is echter waar: juist het negeren van gevoelige kwestie leidt tot conflicten. En nog vervelender, het conflict escaleert precies op dat moment dat je er het minst op zit te wachten.

Nog een ongezond patroon: hulp zoeken als het kalf min of meer verdronken is. Het moet echt heel hoog oplopen onder dokters voordat er hulp van buiten mag komen. Het voelt als een nederlaag om ‘de vuile was buiten te hangen’. En niet te vergeten, goede hulp kost wel wat. Het vraagt niet alleen om een investering in financiële zin, maar ook in tijd, energie en de bereidwilligheid om naar je eigen gedrag en dat van je collega’s te kijken. Iedereen kent wel een vakgroep of maatschap waar het uit de hand is gelopen. Met rechtszaken en veel persoonlijk leed tot gevolg. En wat zou dat wel niet gekost hebben? In termen van geld, slapeloze nachten en nog meer spanning?

Voorkomen is beter dan genezen
Wat dus opvalt in de medische wereld is dat er weinig aandacht is voor het voorkómen van conflicten. Door actief te bouwen aan wederzijds vertrouwen. Door angsten, vooroordelen en andere gevoeligheden te durven bespreken. Door lessen te trekken uit het verleden en te leren samenwerken. Degenen die dat tijdig doen komen tot een belangrijk inzicht: je kunt inderdaad leren om lastige onderwerpen op een constructieve manier te bespreken. En dan verzuchten ze: “Hadden we dit maar jaren geleden gedaan.”

Om terug te komen op Marita en Simon: onder onze begeleiding zijn zij met elkaar in gesprek gegaan over wat er tussen hen speelde. Zonder er inhoudelijk op in te gaan: denk aan een klein wondje waar wat vuil in is gekomen. Het gaat ontsteken en zonder behandeling kan het heel naar aflopen. Zover is het bij hen net niet gekomen. Ze hebben elkaar in de ogen gekeken, het oude zeer besproken en vervolgens begraven. Ze hebben ieder verantwoordelijkheid genomen voor hun eigen aandeel in het conflict. Dat gaf heel veel ruimte en opluchting, voor hen persoonlijk maar ook voor hun collega’s.

Gelukkige dokters
Wat mij drijft is de overtuiging dat gezonde, gelukkige en goed functionerende artsen goed zijn voor de gezondheidszorg. Al onze opleidingen zijn daarop gericht. Voor samenwerkende dokters hebben we teamcoaching. Voor individuele dokters de leergang Persoonlijk Leiderschap (40 punten ABAN).

Geschreven door De Hele Dokter