Het officiële MedZine Blog

Computersystemen die ziektes voorspellen, zorgrobot Alice die dementerende ouderen bijstaat tegen eenzaamheid, WhatsApp-gebruik onder artsen; er gebeurt veel in het ICT-zorglandschap. Ondanks dat deze ontwikkelingen de patiënt vaak ten goede komen, roepen ze vragen op bij dr. Janneke Schermers, universitair docent Public Health aan de Universiteit Utrecht. In haar huidige positie onderwijst Schermers geneeskunde en maatschappij en pleit daarnaast voor vraaggerichte innovatie in de gezondheidszorg.

Menselijk contact
"Zijn we op de goede weg voor de gezondheid van mensen?", vraagt Schermers zich af. Als universitair docent vindt ze het belangrijk om daarover na te denken. In het verleden heeft zij verschillende functies bekleed, zoals gynaecoloog, Inspecteur Gezondheidszorg en Tweede Kamerlid. Tegenwoordig spoort ze haar studenten aan om discussies te starten en een mening te vormen over zorginnovatie. "We moeten onszelf blijven realiseren dat aan alles wat we doen een andere kant zit", vertelt Schermers. "Als er een idee wordt bedacht dat goed is voor de patiënt, is het dan wel vraaggericht? Beseft iedereen nog wel dat het kostbaarste wat we mensen kunnen geven, menselijk contact is?"

Zorgrobot Alice
Schermers spreekt haar zorg uit over de digitalisering, maar ziet ook de voordelen. "Kijk maar naar de ouderenzorg, ik begrijp dat daar oplossingen voor moeten komen vanwege de vergrijzing, hoewel ik graag zie dat mensen zich blijven realiseren waar ze mee bezig zijn. De vraag 'hoe gebruik je technologie?' is voor mij erg belangrijk, omdat ik denk dat de gezondheidszorg er is om datgene wat de natuur fout doet, zo goed mogelijk te verhelpen. Het moet ook niet verder gaan dan dat", aldus Schermers. Op de vraag of ze de zorgrobot Alice een nuttige oplossing vindt, reageert ze bedachtzaam. "Ik was eigenlijk best onder de indruk. Ik vind dat deze vorm van techniek de menselijke maat bevat in de zin dat Alice op de doelgroep is toegesneden. Dementerende ouderen kunnen een relatie met de kleine zorgrobot aangaan, daarmee vervult Alice een speciale functie. Zorginnovatie moet passen bij de patiënt", zegt Schermers.

Ondersteunende techniek
De oud-politicus meent dat technische oplossingen deel moeten uitmaken van de behandeling en dat er een reden moet zijn om techniek te gebruiken. Op het maken van preventieve MRI-scans is Schermers bijvoorbeeld fel tegen. "Ik vind dat die een groep patiënten onterechte geruststelling geven en een andere groep onnodig aan aanvullende onderzoeken blootstellen, die achteraf overbodig blijken te zijn.” Schermers vergelijkt preventieve MRI-scans met de laatste trends in de gezondheidszorg, zoals het constant registreren van je hartslag dat ook tot onrust leidt. 

Met een kritische blik kijkt Schermers dus naar het aanbod van zorginnovatie. Ondersteunende systemen mogen volgens haar wél blijven. Ze verwijst als voorbeeld naar beeldbellen of het digitaal overleg van arts tot arts. "Daar zitten mooie mogelijkheden in, want er is vraag naar en ze maken onderdeel uit van de behandeling. Bijvoorbeeld als de patiënt een foto doorstuurt van zijn huidafwijking naar zijn eigen dokter. Er is dan namelijk een reden om een digitaal middel te gebruiken." 

MedZine plaatst het nieuws in perspectief met interviews en reacties van experts op dat wat er in de medische wereld speelt.