Het officiële MedZine Blog

Onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek hebben aangetoond dat immuuntherapie voor de operatie van vergevorderd mond- en keelkanker de kans op terugkeer van de ziekte verkleint. De resultaten zijn recentelijk gepubliceerd in Nature Communications.

Chirurgie voor gevorderd plaveiselcelcarcinoom in hoofd en nek (HNSCC) leidt gemiddeld maar tot 30-50% vijfjaarsoverleving. En het merendeel van de chirurgisch behandelde HNSCC-patiënten ondervindt problemen op gebieden als slikken, spraak of esthetiek. Er is vraag naar behandeling welke resulteert in verhoogde overleving of minder intensieve zorg.

Immuuntherapie

Immuuntherapie, waarbij bijvoorbeeld gebruik wordt gemaakt van een anti-PD-1 checkpointremmer zoals nivolumab, wordt al toegepast als palliatieve zorg bij terugkerend of gemetastaseerd HNSCC. Bij andere tumoren zoals gevorderd melanoom en niercelcarcinoom blijkt dat een combinatie van verschillende middelen goed werkt en effectiever is dan monotherapie. Bij gevorderd HNSCC werd dit echter niet gezien. In de huidige studie is de toepassing van immuuntherapie onderzocht bij patiënten gediagnosticeerd met kanker in de mond- of keelholte in een gevorderd stadium. Nu werd de immuunbehandeling enkele weken voor de geplande operatie gegeven.

Onderzoek

Het betreft hier een niet-gerandomiseerde fase Ib/IIa-studie, waarbij 32 HNSCC-patiënten werden behandeld met 2 doses (in week 1 en 3) van checkpointremmer nivolumab (NIVO MONO, n = 6, fase Ib-arm A) of met nivolumab plus een enkele dosis ipilimumab (COMBO, n = 26, 6 in fase Ib-arm B, en 20 in fase IIa) voorafgaand aan chirurgie.
In de studie-armen is gekeken naar de haalbaarheid om uiterlijk in week 6 te opereren (resectie tumor; fase Ib). Dit was het primaire eindpunt van de studie.
Daarnaast is de pathologische respons van de tumor (fase IIa) onderzocht. Laatst genoemde werd gedefinieerd als procentuele verandering in het percentage levensvatbare tumorcellen in de primaire tumor vanaf de eerste biopsie tot de tumor bij de operatie. Minder dan 10% respons werd als klinisch irrelevant bestempeld.

Resultaten

Voor alle patiënten kon de geplande operatie doorgaan (primaire eindpunt).
In 29 van de 32 patiënten (6/6 NIVO MONO, 23/26 COMBO) was het daarnaast mogelijk om de pathologische respons van de tumor te bepalen. Er bleek sprake te zijn van een major pathological response (MPR, 90‒100% respons) bij 35% van de patiënten na COMBO immuuntherapie, zowel in fase IIa (6/17) als in de hele studie (8/23). De drempel van 10% is daarbij bereikt. De MPR van NIVO MONO is 17% (1/6). Geen van de MPR-patiënten ontwikkelde recidiverende HSNCC gedurende 24 maanden mediane postoperatieve follow-up.

Conclusie

Aangetoond wordt dat neoadjuvante NIVO MONO of COMBO ICB veilig kan worden toegediend, zonder de chirurgische tijdlijnen in gevaar te brengen. Daarnaast was er bij 35% van de patiënten, welke waren behandeld met nivolumab plus ipilimumab, nog 10% of minder van de tumor over. Bij deze patiënten was na 24 maanden de tumor niet teruggekomen.

De onderzoekers geven aan dat het hoopgevend is dat een derde van de patiënten zo goed reageerde op de combinatietherapie. Waarom andere patiënten dat niet deden is nog onbekend. Er wordt op dit moment onderzocht of dit ligt aan bepaalde specifieke mutaties in de tumoren.

Geschreven door:
Aurora van de Loo

Referenties:
1.  Vos JL, Elbers JBW, Krijgsman O, Traets JJH, Qiao X, van der Leun AM, et al. Neoadjuvant immunotherapy with nivolumab and ipilimumab induces major pathological responses in patients with head and neck squamous cell carcinoma. Nat Commun. 2021;  https://doi.org/10.1038/s41467-021-26472-9
2.  Persbericht NKI van 23 december 2021. Immuuntherapie vóór operatie bij hoofd-halstumoren verkleint kans op terugkeer ziekte. Verkregen via Immuuntherapie vóór operatie bij hoofd-halstumoren verkleint kans op terugkeer ziekte (avl.nl), op [28-01-2022]