Het officiële MedZine Blog

Achtergrond bij het medisch nieuws

Kattenparasiet in verband gebracht met verminderde humane cognitieve functie

Kattenparasiet in verband gebracht met verminderde humane cognitieve functie

De resultaten van een nieuw onderzoek suggereren dat besmetting met de veelvoorkomende parasiet Toxoplasma gondii, welke leidt tot toxoplasmose, is geassocieerd met milde cognitieve stoornissen bij verder gezonde personen. De studie is uitgevoerd door onderzoekers werkzaam bij Amsterdam UMC en recentelijk gepubliceerd in JAMA Psychiatry.

Toxoplasma gondii (T. gondii) wordt omschreven als een intracellulaire eencellige parasiet die een latente infectie kan veroorzaken. De parasiet komt wereldwijd voor. Een besmetting met T. gondii is levenslang.  De seroprevalentie van de Nederlandse bevolking neemt toe met de leeftijd en deze is groter dan 70% bij mensen die ouder zijn dan 65 jaar.

T. gondii nestelt zich onder andere in spierweefsel en de retina, maar kan ook de bloed-hersenbarrière passeren en zich nestelen in hersenweefsel. Het grootste deel van de infectie bij mensen verloopt goedaardig met geen of milde, atypische symptomen. T. gondii kan worden verspreid via kattenfeces of via besmet rauw of onvoldoende verhit vlees en ongewassen groente/fruit. Een congenitale infectie ontstaat als een foetus intra-uterien wordt geïnfecteerd. Deze route kan wel leiden tot ernstige gevolgen, met name in de eerste drie maanden van de zwangerschap. Er treedt dan namelijk geen adequate immuunrespons op waardoor de infectie niet bedongen wordt. Verder is via transplantatie van organen waarin de parasiet zich heeft ingenesteld transmissie mogelijk.

 T. gondii kan alleen voortplanten in de darmen van katachtigen, maar infecteert alle warmbloedige dieren. Geïnfecteerde muizen en ratten rennen minder vlak langs muren en meer op onbeschutte plekken en hun reactietijd wordt trager. Hierdoor worden ze makkelijker gevangen door de eindgastheer van de parasiet. Dit is indirect bewijs dat de parasiet gedrag bij deze dieren beïnvloedt.

Ook bij mensen is gekeken of er een associatie is tussen gedrag en infectie met T. gondii. Toxoplasmose bij mensen kan in verband kan worden gebracht met gedragsveranderingen, maar ook met psychiatrische aandoeningen, zelfmoordpogingen en auto-ongelukken, hoewel reversed causality niet altijd kan worden uitgesloten. (Flegr et al., 1996; Sutterland et al., 2015; Sutterland et al., 2019; Sutterland et al., 2020)

Onderzoek

Er werd door de Haan et al. (2021) een meta-analyse uitgevoerd op dertien studies, die samen meer dan 13.000 gezonde volwassenen omvatten. Deelnemers met psychiatrische aandoeningen werden niet geïncludeerd. Onder de geïncludeerde personen werd gekeken naar cognitieve testresultaten met betrekking tot verwerkingssnelheid, werkgeheugen, verbaal geheugen op korte termijn en executief functioneren.

Resultaten

De gemiddelde leeftijd (±SD) van de volwassen was 46,7 (±16) jaar. Van de deelnemers was 49,6% man en had 22,6% antilichamen tegen T. gondii. Er werden bescheiden, maar significante, verbanden gevonden tussen T. gondii seropositiviteit en verminderde prestaties op de cognitieve testen. Deelnemers zonder T. gondii seropositiviteit hadden een gunstig functioneren op 4 cognitieve domeinen: verwerkingssnelheid (gestandaardiseerd gemiddeld verschil [SMD], 0,12; 95% CI, 0,05-0,19; p=0,001), werkgeheugen (SMD, 0,16; 95% CI, 0,06-0,26; p=0,002), verbaal kortetermijngeheugen (SMD, 0,18; 95% CI, 0,09-0,27; p<0,001), en executief functioneren (SMD, 0,15; 95% CI, 0,01-0,28; p=0,03).  

Conclusie

De bevindingen tonen volgens de onderzoekers aan dat T. gondii een negatief maar klein effect zou kunnen hebben op cognitie. Gezien de hoge prevalentie van T. gondii infectie wereldwijd, kunnen de gevolgen van deze cognitieve stoornissen voor de algemene geestelijke gezondheid aanzienlijk zijn. Verder onderzoek is nodig om de onderliggende mechanismen van deze associatie te onderzoeken.

Besmetting voorkomen

Algemeen kan men om besmetting met T. gondii te voorkomen enkele maatregelen volgen waaronder:

  • Dragen van handschoenen bij tuinieren en werken met aarde
  • Kattenbak elke dag verschonen waarbij zwangere vrouwen handschoenen moeten dragen of dit door iemand anders moeten laten doen
  • Groente en fruit goed wassen voor consumptie
  • Vlees goed verhitten voor consumptie en geen rauw vlees eten
  • Vlees invriezen
  • Handen, maar ook oppervlakten en gereedschappen wassen nadat deze in contact zijn gekomen met rauw vlees
  • Bij transplantatie de immuunstatus bepalen van donor en ontvanger met betrekking tot toxoplasmose


Geschreven door:
Aurora van de Loo

Referenties:
1. de Haan L, Sutterland AL, Schotborgh JV, Schirmbeck F, de Haan L. Association of Toxoplasma gondii Seropositivity With Cognitive Function in Healthy People: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Psychiatry 2021; doi: 10.1001/jamapsychiatry.2021.1590. Epub ahead of print
2. Persbericht Amsterdam UMC 22 juli 2021.Kattenparasiet beïnvloedt menselijke hersenen. Verkregen via https://www.amc.nl/web/nieuws-en-verhalen/actueel/actueel/kattenparasiet-beinvloedt-menselijke-hersenen-.htm, op [30-07-2021]
3. RIVM. Richtlijn Toxoplasmose. Verkregen via https://lci.rivm.nl/richtlijnen/toxoplasmose, op [30-07-2021]
4. Flegr J, Zitková S, Kodym P, Frynta D. Induction of changes in human behaviour by the parasitic protozoan Toxoplasma gondii. Parasitology 1996;113(1):49-54
5. Sutterland AL, Fond G, Kuin A, Koeter MW, Lutter R, van Gool T, et al. Beyond the association. Toxoplasma gondii in schizophrenia, bipolar disorder, and addiction: systematic review and meta-analysis. Acta Psychiatr Scand 2015; 132(3):161-79
6. Sutterland AL, Mounir DA, Ribbens JJ, Kuiper B, van Gool T, de Haan L, et al. Toxoplasma gondii Infection and Clinical Characteristics of Patients With Schizophrenia: A Systematic Review and Meta-analysis. Schizophrenia Bulletin Open 2020; 1(1);1-12
7. Sutterland AL, Kuin A, Kuiper B, van Gool T, Leboyer M, Fond G, et al. Driving us mad: the association of Toxoplasma gondii with suicide attempts and traffic accidents - a systematic review and meta-analysis. Psychol Med 2019;49(10):1608-1623


Lees hier meer testimonials van HCP-ers en adverteerders

Volg ons