Nieuwe doorbraak in de zoektocht naar een ebola medicijn
Al jaren duurt de zoektocht naar een effectieve behandeling voor het gevreesde ebolavirus, dat vele mensen in Afrika het leven kost. Verschillende behandelstrategieën bleken alleen effectief in primaten en worden louter in de vorm van ‘compassionate-use’ toegepast in mensen, zoals bijvoorbeeld ‘ZMapp’. Helaas is dit alleen effectief tegen 1 stam van het ebolavirus. Recent hebben onderzoekers 3 nieuwe antilichamen tegen verschillende ebola virusstammen weten te identificeren met materiaal van ebola-overlevenden – een ware doorbraak in de zoektocht naar een medicijn!
Ebola werd voor het eerst ontdekt in 1976 in Congo-Kinshasha. Er zijn inmiddels 5 belangrijke ebola virusstammen geïdentificeerd, hun naamgeving afgeleid van het gebied waar de ebola uitbraak voor het eerst gezien werd: Zaïre ebolavirus, Sudan ebolavirus, Taï Forest ebolavirus (voorheen Ivoorkust ebolavirus), Bundibugyo ebolavirus en het Reston ebolavirus. Het Reston virus is virulent in primaten en varkens, maar niet in mensen, in tegenstelling tot de andere virusstammen.
Eerder onderzoek leidde tot de ontwikkeling van de geneesmiddelcombinatie ‘ZMapp’, hetgeen een cocktail is van antilichamen tegen het ebolavirus. ZMapp is een mengsel van 3 monoclonale antilichamen uit muizen, dat zich richt op ebola-specifieke epitopen op het oppervlak-glycoproteïne. Helaas zijn de ZMapp antilichamen niet in staat om andere stammen te neutraliseren, zoals het Bundibugyo, het Reston en het Sudan virus.
Het recente onderzoek, dat gepubliceerd werd in Nature Microbiology, richtte zich op het identificeren van nieuwe antilichamen in het perifere bloed van overlevenden van het Bundibugyo virus, dat in 2007 tot uitbraak kwam in Oeganda. Uit het bloed van 2 donoren werden 3 niet-klonaal-gelinkte cross-reactieve antilichamen geïsoleerd. Deze antilichamen richten zich op het antigeen-gebied in de HR2 regio (‘heptad repeat 2’) vlakbij het ‘membrane-proximal external region’ (MPER) van het glycoproteïne, alwaar ze het antigeengebied als het ware neutraliseren.
De onderzoeksgroep bestudeerde hierna de effecten van immunisatie met een peptide dat het HR2-MPER-gebied insluit in konijnen. Als gevolg van de immunisatie ontstonden er in de konijnen neutraliserende antilichamen. De onderzoekers spreken van een ware doorbraak, aangezien deze signaaltransductieroute van invloed is bij vrijwel alle typen ebola virusstammen, behalve het Reston virus. Vervolgstappen naar een epitoop-gebaseerd vaccin-ontwerp lijken de eerstvolgende stappen naar een mogelijk geneesmiddel voor verschillende ebola-infecties.
Door: Judith Cohen
Bron: Flyak AI et al. Broadly neutralizing antibodies from human survivors target a conserved site in the Ebola virus glycoprotein HR2–MPER region. Nature Microbiology 2018; May 7th [Epub ahead of print]
Link: https://www.nature.com/articles/s41564-018-0157-z