Het officiële MedZine Blog

Achtergrond bij het medisch nieuws

Perinatale sterfte neemt ook ‘s nachts af

Perinatale sterfte neemt ook ‘s nachts af

Dat de perinatale sterfte in Nederland vrij hoog ligt, vergeleken met andere westerse landen, is natuurlijk al jaren bekend. Continu worden er nieuwe onderzoeken gepubliceerd naar de oorzaken hiervan en komen gynaecologen met kanttekeningen bij elk onderzoek. Deze week in Medisch Contact een artikel met een positieve insteek. Gynaecoloog Loes van der Leeuw-Harmsen en medisch bedrijfskundige Hans Schaaf melden dat de perinatale sterfte ’s nachts en tijdens kantooruren niet verschilt.

Hogere babysterfte 's nachts

Uit cijfers van Perinatale Registratie Nederland (PAN) in de periode 2000-2004, bleek een 23 procent hogere perinatale sterfte tussen 23.00 en 8.00 uur vergeleken met overdag. Dit onderzoek deed in 2008 veel stof opwaaien. De oorzaak van de hogere babysterfte werd vooral gezocht in de onervarenheid van de aios die ’s nachts zonder directe supervisie werken in de ziekenhuizen. Het gevolg was dat vooral kleinere ziekenhuizen hun verloskundeafdeling gingen sluiten, omdat ze niet 24 uur per dag een wakkere gynaecoloog hebben klaarstaan.

Verloskundig systeem

Enkele jaren later, medio 2010, bleek uit onderzoek van het Erasmus MC in opdracht van ZonMw, dat de hoge perinatale sterkte in Nederland juist zou komen door het verloskundige systeem. Hoogleraar verloskunde en prenatale geneeskunde Eric Steegers pleitte destijds: "In de ons omringende landen wordt continu naar de zwangere gekeken met het idee dat er ook wel eens iets mis kan gaan. We moeten in Nederland af van het idee dat alles waarschijnlijk goed zal gaan." Ook gynaecoloog Gerard Visser van het UMC Utrecht mengde zich toen in de discussie: "Het verloskundige systeem is achterhaald. We vertrouwen er hier te veel op dat de natuur het wel oplost. We zijn te conservatief." Hij baseerde zijn conclusies onder andere op zijn ervaringen binnen het Centraal Medisch Tuchtcollege. Visser pleitte daarom voor het inleiden van de bevalling bij 41 weken en voor een formele risicoschatting bij alle vrouwen bij 38 weken zwangerschap.

Provinciale verschillen

Een ander onderzoek richtte zich op de verschillen tussen de provincies. In de afgelegen provincies, zoals Friesland, Groningen en Zeeland, zou de perinatale sterfte hoger liggen, omdat de reistijd naar een ziekenhuis daar langer is dan in de stedelijke gebieden. Dat bleek uit een studie door deskundigen uit verschillende UMC’s, onder leiding van dr. Anita Ravelli, epidemioloog in het AMC. Naar aanleiding van de resultaten, pleitten de onderzoekers er voor dat vrouwen met een lage sociaal-economische status, die op 20 minuten of meer van het ziekenhuis wonen, een indicatie voor het ziekenhuis als plaats van de bevalling zouden moeten krijgen.

Afname perinatale sterfte

Toch is er een verbetering zichtbaar, want eind 2011 toonden de nieuwe cijfers van PAN aan dat de babysterfte in 2010 met 39 procent was gedaald, in vergelijking met 2001. Op deze positieve trend borduren Van der Leeuw-Harmsen en Schaaf nu voort met hun artikel in Medisch Contact. Zij pleiten er voor dat het ook zonder kostbare reorganisaties mogelijk is om de babysterfte ’s nachts terug te dringen. Recentere cijfers over de periode 2004-2008 laten immers geen verschil zien in babysterfte tussen dag en nacht. Met name in ziekenhuizen zonder opleiding voor nieuwe gynaecologen en ziekenhuizen met een neonatale intensive care-unit is tussen 2004 en 2008 de nachtelijke sterfte afgenomen. Ten opzichte van de periode tussen 2000 en 2004 daalde de sterfte tijdens de nacht met 25 respectievelijk 34 procent.

Volgens Van der Leeuw-Harmsen en Schaaf is de verbetering van de nachtelijke zorg al voor 2008 in gang gezet. Er zijn bijvoorbeeld meer verloskundigen in dienst van het ziekenhuis gekomen. De voor Nederland negatieve Peristat-publicaties, waarin vergelijkingen met andere landen worden gemaakt, hebben er ook voor gezorgd dat de betrokken zorgverleners scherper zijn geworden op het gebied van veiligheid. Grootschalige ingrepen in het verloskundig zorgsysteem zijn volgens hen dan ook niet op zijn plaats.

Door Medix Publishers


Lees hier meer testimonials van HCP-ers en adverteerders

Volg ons