Het officiële MedZine Blog

Ondanks uitvoerig klinisch onderzoek blijft de meerwaarde van radicale prostatectomie bij gelokaliseerde prostaatkanker een punt van discussie. De resultaten van de gerandomiseerde PIVOT-studie laten nu zien dat er na een follow-up van 19,5 jaar geen significant verschil bestaat tussen de algemene en prostaatkankergerelateerde sterfte na prostatectomie of observatie bij mannen met vroege prostaatkanker. Daarnaast werden geopereerde patiënten minder vaak voor ziekteprogressie behandeld, maar hadden zij vaker last van bijwerkingen.

Eerder vergeleken vier gerandomiseerde studies de uitkomst van radicale prostatectomie versus observatie met of zonder monitoring van prostaatspecifiek antigeen. De resultaten van drie van deze studies met een follow-up tussen 10 en 23 jaar lieten geen significant verschil zien in algemene of prostaatkankerafhankelijke sterfte. Eén studie met een gemiddelde follow-up van 13 jaar duidde echter op een verbeterde algemene en prostaatkankergerelateerde overleving na chirurgie. Daarnaast was prostatectomie ook geassocieerd met een verlaagd risico op metastasen op afstand.

Tussen 1994 en 2002 werden voor de huidige fase 3-PIVOT-studie 364 mannen met gelokaliseerde prostaatkanker gerandomiseerd naar radicale prostatectomie en 367 naar observatie. De primaire uitkomstmaat was de algemene sterfte en de belangrijkste secundaire uitkomstmaat was de prostaatkankergerelateerde sterfte.

Na een follow-up van 20 jaar was de algemene sterfte 61,3% in de prostatectomie-arm en 66,8% in de observatie-arm (HR 0,84; 95% BI 0,70-1,01; p=0,06). Sterfte door prostaatkanker was 7,4% bij geopereerde patiënten en 11,4% bij geobserveerde patiënten (HR 0,63; 95% BI 0,39-1,02; p=0,06). Daarnaast leek chirurgie vergeleken met observatie geassocieerd met een lagere algemene sterfte bij mannen met een intermediair risico, maar niet onder mannen met een laag of hoog risico. De onderzoekers gaven echter aan dat de studie niet ontworpen was om binnen subgroepen kleine verschillen in sterfte te analyseren.

Vergeleken met geobserveerde patiënten werden geopereerde patiënten minder vaak behandeld voor asymptomatische, lokale of biochemische ziekteprogressie (absolute verschil: 26,2 procentpunten, 95% BI 19,0-32,9). Wel hadden geopereerde mannen vergeleken met geobserveerde mannen vaker last van urine-incontinentie en seksueel disfunctioneren, en ondervonden zij vaker ziekte- of behandelingsgerelateerde beperkingen in hun dagelijks leven.


Bron: The New England Journal of Medicine (Wilt TJ, et al. N Engl J Med 2017;377:132-42)
http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1615869

Door Robbert van der Voort