Het officiële MedZine Blog

Tijdens het WK voetbal in Rusland waren er veel hoogtepunten te zien, zoals het verassende optreden van de Belgen (de dappersten volgens Julius Caesar). Er waren ook dieptepunten, zoals de overdreven, ‘pijnlijke’ valpartijen van een aantal spelers. Vooral de Braziliaan Neymar viel in negatieve zin op. Op Twitter circuleren talrijke filmpjes, waarbij de stervoetballer zonder duidelijke aanleiding tegen de vlakte gaat en schijnbaar crepeert. Duidelijk een overreactie, die weinig sympathie oproept.

In het artikel The Art of the Dive in The New York Times legt acteercoach Philippa Strandberg uit waarom spelers als Neymar op weinig begrip kunnen rekenen: “If you have a response that doesn’t correspond to the event, we won’t empathize, we won’t believe you, and we’ll start to question why’. Naar het ‘why’ van Neymar kan de onschuldige toeschouwer alleen maar raden: een vrije trap of strafschop versieren? Een kaart ‘aannaaien’? Laten we het houden op bijzonder gedrag.

Sensitisatie

Ook in de pijngeneeskunde zijn stimulus en respons niet altijd in verhouding. Vanochtend ontving ik een 40-jarige ‘stoere man’ op het spreekuur. Hij kwam vanwege een whiplash: chronische nekpijn na een auto-ongeval. Voorzichtig aanraken van de gespannen nekspieren, lokte reeds een heftige reactie uit. Hoe is dit te verklaren? Het antwoord is ‘sensitisatie’: in geval van aanhoudende pijn raakt het brein overprikkeld, en zal een onbeduidende stimulus bijvoorbeeld lichte aanraking, reeds als onaangenaam ervaren worden. Sensitisatie laat zich goed uitleggen door de volgende metafoor: na winnen van de loterij koop je een villa in het ’t Gooi. Op een dag besluit je een alarminstallatie aan te leggen om huis en haard te beschermen. Er gaan weken voorbij dat het alarm niet afgaat. Je voelt je veilig. Op een dag echter, gaat het alarm voortdurend af. Uit het niets: bij iedere kat of vogel voor het raam, klinkt reeds een oorverdovend lawaai. De expert vermoedt een software probleem, maar kan het niet oplossen. Einde alarminstallatie. Liever verder leven zonder.

Pijn heeft in het menselijk lichaam dezelfde functie als de sirene op het dak, namelijk alarmeren. In geval van chronische pijn is er vals alarm: pijn die op zichzelf staat, vaak zonder duidelijke oorzaak. Chronische pijn is een hardnekkig en invaliderend probleem. Het ‘uitschakelen van het alarm’ is niet eenvoudig. De ‘software’ is ingewikkeld. Patiënten met chronische pijn gaan naar de pijnpoli, revalidatiekliniek of zoeken hun heil in alternatieve therapie, bijvoorbeeld acupunctuur of ‘kraken’. Het aantal chronische pijn patiënten in Nederland wordt geschat op ruim 2 miljoen: hier ligt een enorme uitdaging voor de gezondheidszorg.

Begrip

Pijn patiënten zijn geen buitelende voetballers. Stimulus en respons staan weliswaar niet altijd in verhouding, echter na lezen van dit stukje begrijpt u het waarom. Het sleutelwoord is ‘sensitisatie’. Ik pleit voor meer begrip voor mensen met chronische pijn. Het begint met de erkenning dat chronische pijn een ernstig invaliderende aandoening is, waar we als maatschappij echt mee aan de slag moeten.

Door Bas ter Meulen, neuroloog

Klik hier om verder te lezen.