Het officiële MedZine Blog

In de praktijk van… dr. Kees van der Vlies

De verhoogde temperatuur is direct voelbaar wanneer je door de schuifdeuren van afdeling E op de derde verdieping van het Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam, loopt. Via een sluis, met steriele blauwe jas en schone handen, mag je als buitenstaander naar binnen. Een gesloten afdeling, dat is wel duidelijk. Maar dat is niet de enige reden dat het Brandwondencentrum anders dan andere afdelingen maakt. MedZine kreeg een rondleiding.

Een ziekenhuis in een ziekenhuis
We zitten in de ruimte voor de fysiotherapie, de ruimte naast de uitgebreide en grote opnamekamer. Aan de overkant van de gang kijken we uit op de badkamers met daarnaast een operatiekamer. Alles wat er met de patiënten moet gebeuren, gebeurt op de afdeling. Het centrum lijkt een ziekenhuis op zich. “Een ziekenhuis in een ziekenhuis”, zegt traumachirurg dr. Kees van der Vlies. En dat is niet gek, want de patiënten mogen in verband met infectiegevaar niet van de afdeling af. Alle voorzieningen moeten zich dus aan de goede kant van de sluis bevinden. Van der Vlies: “Daarnaast zijn de bouwkundige faciliteiten ook optimaal. Ten eerste moet de temperatuur goed geregeld zijn. Patiënten met ernstige brandwonden zijn zelf moeilijk in staat hun lichaamstemperatuur te reguleren en verliezen gemakkelijk vocht. Omgevingswarmte is dus van groot belang.”

Van der Vlies toont tevens dat alle kamers een speciale luchtbehandeling hebben en dat de patiënten worden gescheiden van de omgeving door een laminaire flow. Deze speciale luchtstroom heeft geen wervelingen, waardoor er minder stof opdwarrelt en er daardoor nauwelijks sprake is van kolonisatie van bacteriën in de wonden. Ook is de frequentie van luchtverversing hoger dan op reguliere afdelingen. De vier isolatiekamers van de afdeling, waaronder twee IC-kamer, zijn zelfs direct verbonden met de buitenlucht.

Multidisciplinair team
Wanneer een patiënt wordt overgebracht naar het Brandwondencentrum, komt hij op een multidisciplinair zorgpad terecht. Op de ruime opnamekamer met laminaire flow wordt beoordeeld of er sprake is van een lichte of zware verbranding en of de patiënt wordt geplaatst in één van de vier IC-kamers met intensieve lucht en klimaatbehandeling, of op een ‘gewone’ kamer. Van der Vlies: “Wat zeer belangrijk is bij de opname van de patiënt, is het multidisciplinaire team. Zodra een patiënt het zorgpad binnenkomt, komt hij in aanraking met traumachirurgen, brandwondenartsen, plastisch chirurgen, microbiologen, intensivisten en natuurlijk verschillende paramedici. Bij een kind worden ook een kinderarts en een pedagogisch medewerker betrokken bij de behandeling.”

Deze samenwerking tussen specialismen is volgens Van der Vlies heel belangrijk voor een goed werkend centrum en de beste uitkomst voor de patiënt. “Voor een patiënt brengt de brandwond een grote verandering met zich mee. Wanneer de brandwond ernstig en diep is, kunnen zij voor altijd verminkt zijn. Fysieke zorg is natuurlijk belangrijk, maar er speelt ook een groot psychosociaal aspect mee. Vandaar ook dat er plaats is voor een psychosociaal team met psycholoog, geestelijk raadsvrouw, psychiater, pedagogisch medewerkster en orthopedagoog. Het is dus een groot team, maar iedereen is erg betrokken en probeert de zorg zo goed mogelijk te organiseren en bewerkstelligen.”  
 
Unieke samenwerking
Jaarlijks raken gemiddeld 700 mensen zo ernstig verbrand dat een behandeling in een regulier ziekenhuis niet meer volstaat. Zij worden opgenomen in één van de drie centra die Nederland telt, in Beverwijk, Groningen of Rotterdam. Het Centrum in Rotterdam neemt ongeveer 35 procent van de patiënten voor zijn rekening. De drie centra zijn strategisch gepositioneerd, allen in een gebied met veel petrochemische industrie.

Ondanks dat het centrum in Beverwijk het bekendst lijkt te zijn bij de patiënten, is er volgens Van der Vlies geen sprake van strijd onderling. “Er is zelfs amper sprake van gezonde concurrentie. We overleggen veel, zoeken samen naar de beste zorgstructuren en doen gezamenlijk onderzoek. Eigenlijk hebben wij één centrum met drie afdelingen verspreidt over het land. En dat is uniek in vergelijking met andere landen.” Van der Vlies vertelt tevens dat de brandwondenzorg in Nederland internationaal heel hoog staat aangeschreven. Ook het onderwijs telt volgens de chirurg internationaal mee.

Epidemiologisch onderzoek
De drie brandwondencentra werken intensief samen in zowel de Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra als in de Academie voor Brandwondenzorg die door de Nederlandse Brandwonden Stichting is ingesteld. Studies vinden geregeld in alle drie de centra plaats. Van der Vlies: “Op het moment doen wij onderzoek naar de epidemiologie  en kosteneffectiviteit van brandwonden(zorg). Elke patiënt die wordt opgenomen in één van de drie centra, komt in een landelijke database. Op deze manier doen wij kwaliteitscontroles en houden we bij wat de mortaliteit en de uitkomst van de behandeling is.” Daarnaast doen de drie centra onderzoek naar innovatieve behandelingen gericht op de verbetering van de uitkomst, dus een betere kwaliteit van de littekens, van de patiënten met brandwonden

Nazorg
Een patiënt ligt gemiddeld 10 tot 14 dagen op de afdeling. “Sommige patiënten liggen hier een half jaar tot driekwart jaar. Zij mogen de hele tijd de afdeling niet af. Maar dit zijn alleen de hele ernstige verbrandingen, de uitzonderingen”, vertelt Van der Vlies.

Voor brandwondenslachtoffers stopt de zorg niet na de opname in het centrum. Daarom eindigt Van der Vlies de rondleiding bij de polikliniek voor de nazorg van de patiënten. Ook deze bevindt zich op de afdeling. “Sommige patiënten hebben voor de rest van hun leven zichtbare littekens. Na de heling van de wonden, is op de poli er veel aandacht voor het psychosociale aspect en hoe met de littekens om te gaan.”  

Manager
Van der Vlies: “Traumachirurg zijn op deze afdeling is een bijzonder vak. De patiëntengroep is zeer divers, van jonge kinderen tot ouderen en van kleine tot grote trauma’s. Wij zijn eigenlijk de manager van de patiënt en zorgen er voor, samen met het team, dat een patiënt goede zorg en nazorg krijgt voor de best mogelijke uitkomst. Werken met brandwondenpatiënten is zeer indrukwekkend en heel intrigerend.”