Het officiële MedZine Blog

Kanker is naast hart- en vaatziekten de leidende doodsoorzaak in westerse landen. Een van de redenen hiervoor is dat de kanker pas opgemerkt wordt wanneer deze zich al uitgebreid heeft gemanifesteerd. Een tool om gemakkelijk vroege vormen van kanker op te sporen is niet alleen levensreddend, maar ook kostenbesparend. Denk aan alle belastende en dure therapieën die uitgespaard kunnen worden. Voor prostaat-, long-, darm- en borstkanker lijkt deze tool nu ontwikkeld te zijn in de vorm van een moedervlek!

Zwitserse onderzoekers hebben een mogelijk middel ontworpen voor vroege detectie van prostaat-, long-, darm- en borstkanker: een synthetisch gen-netwerk dat een soort alarmmelding-functie heeft. Dit netwerk detecteert een verhoogd serumcalcium gehalte dat door de zich ontwikkelende tumor wordt veroorzaakt.

Het alarmmeldingssysteem bestaat dus uit een genetisch netwerk dat geïntegreerd wordt in humane cellen. Dit geïntegreerde systeem wordt in een implantaat gezet en onder de huid van een persoon ingebracht. Hier kan het netwerk zich inkapselen en constant het serum calciumgehalte monitoren. Wanneer het calciumgehalte in het bloed zich over een langere periode boven een bepaalde cut-off waarde bevindt, wordt een meldingscascade getriggerd. Hierdoor gaat het lichaam melanine produceren in the genetisch gemodificeerde cellen. En dit leidt tot een bruine naevus (‘moedervlek’) dat met het blote oog gezien kan worden.

De naevus ontwikkelt zich al lang voordat prostaat-, long-, darm- of borstkanker op andere wijze gedetecteerd kan worden. Bij een zichtbare naevus op de plaats van het implantaat hoeft een persoon nog zeker geen paniek te krijgen. Er moet dan aanvullend onderzoek worden gedaan. In het geval van een zeer vroeg stadium van kanker kan de persoon snel en adequaat behandeld worden.

De kunstmatige moedervlek lijkt ook erg kosteneffectief, omdat patiënten zichzelf monitoren. Echter, een nadeel is dat de houdbaarheid van het implantaat nog te wensen overlaat. De ingekapselde cellen gaan ongeveer maar een jaar mee. Hierna dienen ze geïnactiveerd en vervangen te worden. Voor nu spreken de onderzoekers nog van een prototype, en is het pas getest in muizen en varkens. Verder onderzoek is dus absoluut nog nodig, maar de mogelijkheden van een dergelijke ‘biomedische tattoo’ zijn legio.

Bron: Tastanova A et al. Synthetic biology-based cellular biomedical tattoo for detection of hypercalcemia associated with cancer. Science Translational Medicine 2018. 18 April 2018 [Epub ahead of print]. DOI: 10.1126/scitranslmed.aap8562

Link: http://stm.sciencemag.org/content/10/437/eaap8562

Door: Judith Cohen