Het officiële MedZine Blog

Niet-overdraagbare ziekten (NCD's), waaronder hart- en vaatziekten, diabetes, kanker, hypertensie, chronische longziekten en chronische nierziekten (CKD), zijn wereldwijd de oorzaak van sterfte en (blijvende) beperkingen. Wereld Nieren Dag heeft als doel om nierziekten en het belang van gezonde nieren onder de aandacht te brengen. Vroege opsporing, behandeling en monitoring van nierziekten is van levensbelang.

Nierschade: acuut en chronisch

Problemen met de nieren kunnen worden gevonden in het kader van cardiovasculair risicomanagement, diabetes mellitus en medicatiebewaking of bij een oriënterend onderzoek. De eGFR (nierfunctie) en albumine in de urine kunnen worden bepaald om te onderzoeken of een patiënt een nierziekte heeft. Wanneer voor het eerst afwijkende waarden worden gemeten dan zou er sprake kunnen zijn van acute nierschade. De metingen dienen binnen één à twee weken te worden herhaald om te bepalen of het acute nierschade betreft. Indien adequaat wordt gehandeld dan kan de nierfunctie bij acute nierschade vaak weer (deels) herstellen. Dit wijst op het belang van screening.

Een bekende niet-overdraagbare ziekte (NCD) is chronische nierziekte. Pas als de nieren ernstig beschadigd zijn treden symptomen op; in het begin zijn er geen (of weinig) symptomen. Er is na drie maanden nog steeds sprake van een verminderde nierfunctie en/of er wordt nog steeds een verhoogde hoeveelheid albumine in de urine gemeten. Schade aan de nieren is meestal blijvend; behandeling van chronische nierschade is gericht op het voorkomen van verdere achteruitgang van de nieren.²

Chronische nierschade en autorijden

Chronische nierschade zorgt voor een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Dit kan weer zorgen voor risico’s in het verkeer. En net zoals dat er speciale regels zijn voor het rijden met bepaalde medicijnen, zijn er extra regels voor mensen die willen autorijden met chronische nierschade. Patiënten dienen allereerst een gezondheidsverklaring in te vullen waarna ze een bericht krijgen van het CBR. De patiënt dient naar een arts (en soms ook een nefroloog) te gaan. Met de verkregen informatie van de arts (en eventueel medisch specialist) bepaalt het CBR of de patiënt veilig kan autorijden. Hoe lang het rijbewijs geldig is hangt af van de ernst van de nierschade.³

Eindstadium nierziekte

Wanneer een patiënt in het eindstadium beland dan zijn de therapeutische opties beperkt tot dialyse, transplantatie of conservatieve therapie. Transplantatie is de beste behandeling, maar niet altijd mogelijk en soms ook niet gewenst. Bij dialyse kan worden gekozen voor peritoneaal dialyse en hemodialyse waarbij het doel is om afvalstoffen uit het bloed te verwijderen. Bij peritoneaal dialyse gaat de spoelvloeistof in de buikholte; het buikvlies functioneert als filter. Bij hemodialyse wordt het bloed door een kunstnier buiten het lichaam om geleid. De patiënt dient ook bepaalde leef- en dieetregels te volgen. Voor een conservatieve behandeling wordt soms gekozen wanneer iemand geen nierfunctievervangende behandeling wil of deze te ingrijpend vindt.⁴ Bij een conservatieve behandeling van eindstadium nierfalen is een multidisciplinaire aanpak belangrijk, omdat de zorgvraag aan verschillende domeinen raakt. Het is belangrijk dat er een coördinerdend zorgverlener voor deze patiëntengroep wordt aangewezen; de zorgcoördinator biedt patiënten ondersteuning in het bewaren van de regie en heeft een coördinerende taak ten aanzien van alle betrokken zorgverleners.⁵

Wereld Nieren Dag

Wereld Nieren Dag is een een gezamenlijk initiatief van de 'International Society of Nephrology' (ISN) en ‘International Federation of Kidney Foundations – World Kidney Alliance' (IFKF-WKA). In Nederland is de 'Nierpatiënten Vereniging Nederland' de initiatiefnemer. Wereld nieren dag wil mensen bewust maken van het belang van de nieren voor de algehele gezondheid en de frequentie en gevolgen van nierziekten en de daarmee samenhangende gezondheidsproblemen wereldwijd.

Doelstellingen van Wereld nieren dag:

• Het bewustzijn over de "geweldige nieren" vergroten.
• Benadrukken dat diabetes en hoge bloeddruk belangrijke risicofactoren zijn voor chronische nierziekten.
• Systematische screening van alle patiënten met diabetes en hoge bloeddruk op chronische nierziekten aanmoedigen.
• Preventief gedrag aanmoedigen.
• Alle gezondheidswerkers voorlichten over hun sleutelrol bij het opsporen en verminderen van het risico op chronische nierziekten, met name bij hoogrisicopopulaties.
• De belangrijke rol van lokale en nationale gezondheidsautoriteiten benadrukken bij het beheersen van de chronische nierziekten-epidemie. Op Wereld nieren dag worden alle regeringen aangemoedigd actie te ondernemen en te investeren in verdere nierscreening.
• Transplantatie als beste optie voor nierfalen en orgaandonatie als levensreddend initiatief aanmoedigen.