Het officiële MedZine Blog

Wereldwijd zijn ongeveer 1 op de 6 sterfgevallen te wijden aan kanker. Kanker is een ziekte die veel impact op de aangedane persoon en op de omgeving. En ook na genezing van kanker hebben mensen nog lange tijd last van de gevolgen van de ziekte en de behandeling, soms wel levenslang. Ieder jaar op 4 februari wordt hierbij stilgestaan op Wereldkankerdag.

Kanker

Kanker ontstaat wanneer normale cellen in tumorcellen transformeren, een resultaat van de interactie tussen de genetische factoren van de persoon zelf en externe agentia. Een andere fundamentele factor voor de ontwikkeling van kanker is leeftijd. De incidentie stijgt met de leeftijd – kanker komt in Nederland voornamelijk voor bij mensen ouder dan 60 jaar – wat waarschijnlijk te wijten is aan een opbouw van risico’s voor specifieke vormen die toenemen met de leeftijd. Borstkanker is de meest voorkomende vorm bij vrouwen en prostaatkanker de meest voorkomende vorm bij mannen.

Detectie

Naast het voorkomen van kanker door leefstijlaanpassingen – stoppen met roken, verlagen van Body Mass Index (BMI), hogere inname van groenten en fruit, meer fysieke activiteit, verminderen of stoppen met het drinken van alcohol– en het toepassen van evidence based preventie strategieën (vaccineren tegen Human Papilloma Virus (HPV) en hepatitis B) is het van belang dat men zich tijdig laat screenen. Bijvoorbeeld voor Colorectaal carcinoom (CRC), een veelvoorkomende vorm van kanker met een aanzienlijke mortaliteit. Als er sprake is vroegte detectie dan kan ook vroegtijdig worden behandeld.

Na diagnose

Er zijn tegenwoordig veel nieuwe technieken en behandelingen voorhanden. Zo is het door de vooruitgang in sequentietechnologie mogelijk geworden om tumoren te profileren en klinisch relevante genetische veranderingen te identificeren. Deze techniek heeft bij borstkanker zelfs geleid tot de ontwikkelingen van verschillende geneesmiddelen.

Ook bij Plaveiselcelcarcinomen in het Hoofd-halsgebied (HHPCCs) is onderzoek uitgevoerd, gericht op de cellen die een beperkt aantal genetische afwijkingen bevatten, maar nog geen invasief gedrag vertonen. Onderzoek naar medicatie, die aangrijpt op de genen die essentieel zijn voor deze premaligne cellen om te overleven, geeft hoopgevende resultaten.

Immuuntherapie is ook een relatief nieuwe vorm van behandeling. Door het toedienen van deze therapie kan het immuunsysteem van de patiënt wordt versterkt. Bij deze therapie kunnen bijwerkingen een rol spelen, welke overal in het lichaam kunnen optreden en de huisarts speelt een rol bij de herkenning hiervan.

Daarnaast is moet men ten alle tijden proberen pijn bij de patiënt te voorkomen of te verminderen, zowel bij de behandelfase als bij de palliatieve fase.

Ervaring en kennis

Voor de behandelend oncoloog is het van belang om in te kunnen zien wanneer, met oog op de kwaliteit van leven, therapie nuttig is en wanneer beter alleen nog maar zuiver palliatieve zorg kan worden verstrekt. Dit is bijvoorbeeld van toepassing op personen met ongeneeslijke maag- en slokdarmkanker. Er is in een Nederlandse studie onderzocht hoe vaak chemotherapie wordt toegepast en hoe vaak patiënten worden opgenomen op de IC, gedurende 3 maanden voor overlijden. Het blijkt dat dit minder wordt toegepast in ziekenhuizen die veel van dit soort patiënten behandelen, in vergelijking met ziekenhuizen die minder maag- en slokdarmkanker patiënten behandelen. Oncologen werkzaam in eerst genoemde ziekenhuizen zijn waarschijnlijk beter in staat om patiënten te selecteren die nog voordeel hebben van opname en chemotherapie. Als dit bij andere tumoreuze aandoeningen ook het geval is, pleit dit voor het belang van uitwisseling van ervaring en kennis.

Wereld kanker dag

Wereldkankerdag is een wereldwijd initiatief, geleid door de Union for International Cancer Control (UICC). Door wereldwijd bewustwording te stimuleren, onderwijs te verbeteren en zelfstandige, collectieve en overheidsacties te ondersteunen probeert de UICC een wereld te creëren waarin miljoenen sterfgevallen door kanker worden voorkomen en toegang tot levensreddende behandelingen voor iedereen – ongeacht waar men woont – gelijk is.

Overal worden activiteiten en elementen opzet waarbij het thema van 2021, ‘I Am and I will’, draait om hoe de ieders acties een impact hebben op de mensen om ons heen binnen onze buurten, gemeenschappen en steden. En dat acties meer dan ooit ook over grenzen en oceanen worden gevoeld. Dit jaar wordt gezien als een herinnering aan de blijvende kracht van samenwerking en collectieve actie. Online kan men zien welke evenementen in Nederland worden georganiseerd ten behoeve van Wereldkankerdag.

Geschreven door:
Aurora van de Loo

Bronnen
1. WHO key facts over kanker, verkregen via https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer, op [21-01-2021]
2. Cijfers over kanker in Nederland, verkregen via https://www.kanker.nl/algemene-onderwerpen/cijfers-over-kanker/bekijk-de-cijfers/cijfers-over-kanker-in-nederland, op [21-01-2021]
3. de Boer DV. Targeted chemoprevention of head and neck [proefschrift]. Amsterdam: Vrije Universiteit Amsterdam, 2021 ;https://research.vu.nl/en/publications/targeted-chemoprevention-of-head-and-neck-cancer
4. Besseling J, Reitsma J, Van Erkelens JA, Schepens MHJ, Siroen MPC, Ziedses des Plantes CMP, et al. Use of Palliative Chemotherapy and ICU Admissions in Gastric and Esophageal Cancer Patients in the Last Phase of Life: A Nationwide Observational Study, Cancers 2021; http://dx.doi.org/10.3390/cancers13010145
5. Informatie over Wereldkankerdag, verkregen via https://www.worldcancerday.org, op [21-01-2021]
6. Informatie over Wereldkankerdag, verkregen via https://www.wereldkankerdag.nl, op [21-01-2021]