Het officiële MedZine Blog

Achtergrond bij het medisch nieuws

Wim Kok (EUGMS 2014): “Goede zorg voor ouderen is de hoeksteen van onze maatschappij”

Wim Kok (EUGMS 2014): “Goede zorg voor ouderen is de hoeksteen van onze maatschappij”

De European Union Geriatric Medicine Society (EUGMS) vierde van 17 tot 19 september haar tiende jaarlijkse congres in de Doelen in Rotterdam. Het centrale thema van dit congres was Geriatric Medicine Crossing Borders (Ouderengeneeskunde overschrijdt grenzen). Grenzen zoals van normale veroudering naar dementie, van specialistische naar mantelzorg en van hulpverlening naar preventie. Daarnaast benadrukt het centrale thema het internationale karakter van het congres en zijn bezoekers. MedZine was bij de openingsceremonie en volgde een selectie uit het grote aanbod lezingen.



Openingsceremonie
Op woensdag 17 september om vier uur middags start de openingsceremonie. De voorzitter van het congres van dit jaar, Jaap Krulder, trapt af door ons hartelijk welkom te heten. Dit doet hij in de buitengewoon grote zaal van de Doelen. Krulder moedigt iedereen aan om “uit te dragen in eigen land wat men hier de komende dagen opdoet aan kennis. Hier zitten de ambassadeurs van de geriatrische geneeskunde en wetenschap.” Tot slot kondigt hij André Kuipers aan als spreker; de tweede Nederlandse man die in de ruimte is geweest. De brug met het eventthema is duidelijk: van aarde naar ruimte is grensoverschrijdend gezien het grootst denkbare. Volgens dagvoorzitter Esther Cornege-Blokland weet André Kuipers daarnaast hoe het is om frail (kwestbaar of fragiel) te zijn, zoals ouderen dat zijn. Na een verblijf van enkele maanden in de ruimte als astronaut landt je op aarde met flinke spier- en botatrofie.

Ruimtevaart
André Kuipers geeft een interessant inkijkje in zijn ervaring, met prachtige foto’s en filmpjes op het gigantische projectiedoek in de grote zaal. Hij laat de voorbereiding en de ruimtevaart zelf zien en vertelt hierbij zijn indrukwekkende verhaal. Kuipers beschrijft zijn grootste zorg. “Tijdens de gehele voorbereiding [van bijna een jaar] is mijn grootste zorg om medisch afgekeurd te worden. Dat kan je je training en vlucht kosten.” Er wordt gedurende het praatje van Kuipers nog een link met de geriater duidelijk. Een goed geriater  lijkt vergelijkbaar te zijn met een astronaut. Kuipers moest in de ruimte in staat zijn om heel veel verschillende experimenten uit te voeren. Deze brede ontwikkeling, waarbij de astronaut tal van experimenten moet kunnen uitvoeren, maar tegelijkertijd een ruimteschip moet bedienen en medische handelingen moet kunnen verrichten, lijkt ook aan een goed geriater besteed. Je werkt als geriater namelijk met een speciale patiëntengroep die met veel geduld benaderd moet worden en waar veel co-morbiditeit voorkomt.

Generalist
Wim Kok, voormalig premier, wiens praatje volgt op dat van Kuipers, benadrukt dit in zijn speech. Volgens hem moet de geriater een generalist zijn. “Ik ben zelf van nature een generalist. En als generalist dien je volgens mij als een spons kennis op te nemen. Je moet verbinden, geduldig zijn en een breed blikveld hebben. Binnen de ouderengeneeskunde moet dit zich uiten in zorg op maat, een optimale kwaliteit van leven voor de patiënt en bescherming van de onafhankelijkheid van de patiënt,” aldus Kok. Volgens Kok moeten artsen daarbij uitkijken met het taalgebruik. Kok: “Laat vakjargon los. Iedereen moet je verhaal als arts kunnen begrijpen. Daarnaast worden termen als fragiele ouderen (frail elderly) makkelijk verkeerd begrijpen, en misschien als aanstootgevend ervaren. Met mijn leeftijd van 75 jaar voel ik mij in ieder geval nog niet fragiel, en wie zegt dat ooit wel over zichzelf?”

Tot slot spreekt de voormalige premier zijn bewondering uit voor beoefenaars van de ouderengeneeskunde. “Ik ben onder de indruk van de toewijding en gedrevenheid die ik zie bij veel geriaters. Het is duidelijk dat het relatief jonge specialisme ouderengeneeskunde snel volwassen aan het worden is. De grootte van dit congres, zijn internationale bezoekers en hun gretigheid naar nieuwe kennis, wat wordt weerspiegeld in de overvloed aan lezingen de komende dagen, maken duidelijk dat goede zorg voor ouderen de hoeksteen vormt in onze maatschappij.”

Normale cognitieve veroudering versus dementie

Wanneer spreken we van de normaal te verwachten cognitieve veroudering, en wanneer spreken we van dementie? Daar probeerde prof dr Geert Jan Biessels antwoord op te geven op de ochtend van de eerste dag van het congres. Dat blijkt echter geen makkelijke vraag. “Er is normale cognitieve veroudering, dus pathologie zonder ziekte, maar er is ook dementie zonder pathologie. En daarnaast kunnen we stellen dat normale veroudering op een leeftijd van negentig jaar oud er vrijwel hetzelfde uitziet als dementie op die leeftijd”, aldus Biessels.

In de specialistische zorg wordt diagnostiek rondom dit onderwerp ook verschillend geïnterpreteerd, volgens Biessels. Hij illustreert dit aan de hand van een MRI plaatje. “De radioloog kan dit vlekje toewijzen aan vasculaire schade, de radioloog aan lokale degeneratie van neuronen en de geriater ziet het als reguliere veroudering”, legt Biessels uit. We moeten volgens hem daarom naar een vast model. “Om dementie goed te kunnen diagnosticeren zullen we naar een model toe moeten waarbij we vaste cijfers hebben, afkomstig uit een MRI, bij een bepaald stadium van dementie. Vergelijkbaar met de groeicurve voor baby’s.”

Zuurstof radicalen
De Belg Joël Pincemail geeft een overzichtelijk praatje over de laatst verkregen kennis over zuurstofradicalen. Deze verschilt volgens hem nogal wat van de algemene opvattingen in de medische wereld, maar zeker van de publieke opvatting. “Er wordt vaak gedacht dat zuurstofradicalen bij ouderen helemaal moeten worden vermeden. En daarnaast dat de toediening van een overmaat aan antioxidanten dit tegengaat. Dit is echter niet waar. In bepaalde mate heb je zuurstofradicalen nodig en de hoge doses met antioxidanten werken juist averechts.” Daarnaast wil hij benadrukken dat matige fysieke beweging naast de juiste voeding van essentiële waarde is tegen zuurstofradicalen. Hij wil dat dit door hulpverleners wordt uitgedragen.

De EUGMS 2014 bood een hele ruime selectie aan lezingen en posterpresentaties. Dit laat zien hoe groot de vraag naar onderzoek in de ouderengeneeskunde is, en vooral hoe groot de vraag naar nieuwe kennis over veroudering is.

Lees hier meer testimonials van HCP-ers en adverteerders

Volg ons