Het officiële MedZine Blog

Uit de resultaten van een lange-termijn studie blijkt dat vrouwen die tijdens hun zwangerschap zwangerschapsdiabetes krijgen, een grotere kans hebben om later diabetes type 1 of type 2 te ontwikkelen. Daarnaast wordt nu ook gesuggereerd dat het testen van auto-antistoffen moet worden overwogen voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes, om een beter inzicht te krijgen in hun prognose. De meest recente studieresultaten van een follow-up studie zijn dit jaar virtueel gepresenteerd op het European Congress of Endocrinology.

Diabetes

Diabetes mellitus is een chronische ziekte die optreedt wanneer de pancreas geen of niet voldoende insuline produceert (type 1) of wanneer het lichaam de geproduceerde insuline niet effectief kan gebruiken (type 2). Wereldwijd is het aantal mensen met diabetes gestegen van 108 miljoen in 1980 tot 422 miljoen in 2014.
Tijdens de zwangerschap neemt insulineresistentie toe als gevolg van toenemend gewicht en adipositas in combinatie met verminderde insulinegevoeligheid door placentahormonen. Dit kan resulteren in zogenaamde zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum, gestational diabetes mellitus of GDM). 1 op de 10 vrouwen in Nederland krijgen deze vorm van diabetes welke vaak tussen de 24e en 28e week van de zwangerschap ontstaat. Deze verdwijnt meestal na de bevalling.
Bekend is dat vrouwen die GDM hebben gehad een grotere kans hebben om later diabetes type 2 te krijgen. Er is minder bekend over het ontstaan van type 1. Omdat diabetes een aantal belangrijke gezondheidsproblemen kan veroorzaken zijn onderzoeken op dit vlak belangrijk.

Onderzoek

Er zijn bij het onderzoek 391 vrouwen onderzocht die tussen 1984 en 1994 waren bevallen en tijdens hun zwangerschap zwangerschapsdiabetes hadden gehad (GDM-cohort). Ze werden gekoppeld aan vrouwen die geen diabetes tijdens de zwangerschap hadden gehad (controlecohort). Er werden diabetes auto-antistoffen gemeten: Islet cell autoantibodies (ICA), glutamic acid decarboxylase autoantibodies (GADA), insulinoma-associated antigen-2 autoantibodies (IA-2A) en insulin autoantibodies (IAA).  In 2012-2013 werd een follow-upvragenlijst verstuurd om het latere ontstaan van diabetes type 1 en type 2 te beoordelen. De gemiddelde follow-up tijd was 23 jaar, waardoor deze studie de langste follow-up tot nu toe is op het gebied van GDM-studies.

Resultaten

Bij de eerdere gepubliceerde resultaten kwam naar voren dat 53,2% van de vrouwen in het GDM-cohort diabetes ontwikkelden (type 1, 5.7%; type 2, 50.4%). In het controlecohort ontwikkelde 5,5% diabetes type 2. Niemand in het controlecohort ontwikkelde diabetes type 1.

Bij het vervolgonderzoek werden positieve uitslagen voor de diabetes auto-antistoffen aangetroffen in 12% (n=41) van het GDM-cohort en in 2,3% (n=8) van het controlecohort. In het GDM-cohort testte 2,6% (n=9) positief op twee auto-antistoffen en 2,3% (n=8) op drie auto-antistoffen, terwijl in het controlecohort slechts bij één persoon twee auto-antistoffen werden aangetroffen.
ICA-positiviteit werd gevonden in 12,5% van de gevallen bij het GDM-cohort, gevolgd door GADA (6%), IA-2A (4,9%) en IAA (1,2%). In het controlecohort werd GADA-positiviteit gevonden in 1,4% van de gevallen, gevolgd door IA-2A (0,8%), IAA (0,6%) en ICA (0,3%).

Alle vrouwen met drie positieve auto-antistoffen ontwikkelden diabetes type 1 binnen 7 jaar na de zwangerschap met zwangerschapsdiabetes. Ontwikkeling van type 2 en zwangerschapsdiabetes vond plaats onafhankelijk van de positieve uitslagen van de auto-antistoffen.

Conclusie

Het is bekend dat er een hoog risico is op het ontwikkelen van diabetes type 2 na zwangerschapsdiabetes en daarom beveelt de American Diabetes Association aan dat vrouwen met een voorgeschiedenis van zwangerschapsdiabetes ten minste om de 3 jaar levenslang worden gescreend op de ontwikkeling hiervan. Nu blijkt verder dat vrouwen met meerdere diabetes auto-antilichamen tijdens GDM een hoog risico lopen op het ontwikkelen van diabetes type 1. Momenteel zijn er alleen geen richtlijnen voor het testen op diabetes auto-antilichamen. Daarom wordt diabetes type 1 gemist bij vrouwen met GDM die op latere leeftijd diabetes ontwikkelen.
De ontwikkeling van diabetes type 1 zou volgens de nieuwste resultaten van dit onderzoek betrouwbaar kunnen worden voorspeld met GADA en ICA tijdens de vroege zwangerschap, maar er moet nog steeds worden bepaald hoe vrouwen het beste kunnen worden gescreend en hoe hun risico kan worden bepaald.

Geschreven door:
Aurora van de Loo

Referenties:
1. Artikel van de Diabetes Vereniging Nederland. Zwangerschapsdiabetes. Verkregen via https://www.dvn.nl/wat-is-diabetes/andere-typen-diabetes/zwangerschapsdiabetes, [28-05-2021].
2. Persbericht EurekAlert van 24 mei 2021. A long-term study shows strong links between gestational diabetes during pregnancy and type-1 and type-2 diabetes later in life. Verkregen via https://www.eurekalert.org/pub_releases/2021-05/esoe-als051921.php, op [28-05-2021]
3. Persbericht Healio van 26 mei 2021. Gestational diabetes may predict autoimmune diabetes risk. Verkregen via https://www.healio.com/news/endocrinology/20210526/gestational-diabetes-may-predict-autoimmune-diabetes-risk, op [28-05-2021]