Het officiële MedZine Blog

De nieuwe uitbraak van ebola in Guinee roept veel vragen op over het dodelijke virus. Inmiddels zijn ruim honderd mensen om het leven gekomen en nog meer mensen zijn besmet geraakt. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is dit “een van de meest uitdagende uitbraken van ebola, waarmee we ooit te maken hebben gehad”. De ernst van de besmetting en de uitbraak is groot, maar een wereldwijde epidemie zal het niet worden, aldus dr. Byron Martina, viroloog aan het Erasmus MC.

In Guinee zijn er tot nu toe meer dan 50 besmettingen met het ebolavirus bevestigd in het lab. Naar schatting zijn er meer dan 150 mensen besmet met het virus, waarvan 95 met een dodelijke afloop. Daarnaast zijn er enkele besmettingen geteld in Liberia, een buurtland van Guinee. Volgens Martina is nu echt sprake van een uitbraak. “Het ebolavirus circuleert normaal gesproken niet onder mensen en daarom kan er dus bij elke humane infectie, hoe klein de aantallen ook, sprake zijn van een uitbraak.” De eerste uitbraak van ebola staat geregistreerd in 1976.

Verspreiding
Uniek aan de uitbraak in Guinee is de verspreiding naar ander landen en gebieden. Vorige uitbraken bleven gecentreerd in één bepaald gebied. Volgens Martina is het primair afhankelijk van de genomen maatregelen of het virus zich verspreidt. “Uit eerdere uitbraken is bekend dat goede bescherming van het verplegend personeel en familieleden en intensieve monitoring van personen die in contact zijn geweest met de patiënt belangrijke maatregelen zijn om een uitbraak van ebola te stoppen.”

De kans op een wereldwijde epidemie is volgens de viroloog echter klein. “Voor zover bekend wordt ebola niet of nauwelijks efficiënt verspreidt via de lucht. Daarnaast wordt het virus pas overgedragen als de patiënten symptomen heeft. Andere mensen kunnen dus pas laat na de infectie, het virus ontvangen.” Martina wijst er echter wel op dat er nog onvoldoende kennis is over de soort stam van de ebola die de uitbraak veroorzaakt. Pas als dit bekend is, kan er een analyse van het verspreidingsrisico worden gemaakt. “Het is belangrijk om zo snel mogelijk het verantwoordelijke virus voor deze uitbraak verder te onderzoeken om een eventuele dreiging beter te kunnen inschatten.” Door de betrokkenheid van de internationale gemeenschap en de WHO is de schatting dat deze uitbraak niet langer zal duren dan 4 maanden.

Vleermuizen
Ebola is een zoönose, wat inhoudt dat het een virus is dat door (wilde) dieren wordt overgedragen op mensen. Het verspreidt zich via lichaamssappen tussen mensen. Naar alle waarschijnlijkheid is de vleermuis het reservoir voor het virus. Maar over de exacte bron van de uitbraak, is nog veel onzekerheid volgens de viroloog. “Het virus komt met name voor in Centraal- en West-Afrika. We weten dat bepaalde soorten vleermuizen waarschijnlijk als reservoir fungeren. Of andere diersoorten ook een rol kunnen spelen als tussengastheer is niet duidelijk. Het is niet bekend hoe het virus in Guinee is geïntroduceerd. Het kan komen door migrerende vleermuizen, maar dat is onwaarschijnlijk. Een andere, en meer waarschijnlijkere, optie is contact met, of consumptie van geïnfecteerde vleermuizen of andere wilde dieren. Vleermuizen worden namelijk gegeten in veel Afrikaanse landen.”

Een infectie met het ebolavirus leidt in eerste instantie tot een griepachtig beeld met symptomen als koorts, braken en buikloop, zware hoofdpijn en pijnscheuten. Ongeveer de helft van de patiënten ontwikkelt naast deze verschijnselen inwendige bloedingen. Gemiddeld 48 à 72 uur na de opkomst van de eerste symptomen, komt 25 tot 90 procent van deze mensen te overlijden.

Vaccin
Door de grote onzekerheid over het ontstaan van het virus, is het ook niet duidelijk hoe, wanneer en waarom het virus opeens ‘opduikt’. “Zolang we dit niet weten, blijft het moeilijk om uitbraken te verklaren en te voorspellen. Als we weten waar  het virus zich schuilhoudt tussen de uitbraken door, kunnen we de uitbraken beter anticiperen. Dat zou ook helpen bij het bepalen van de maatregelen die genomen moeten worden om een uitbraak te stoppen.”

Vooralsnog bestaat er geen vaccin of behandeling voor het virus. Canadese onderzoekers hebben in 2012 een studie gepubliceerd waarin ze een cocktail van antilichamen in geïnfecteerde apen hebben getest. “De resultaten waren hoopvol. Maar voordat de cocktail kan worden toegepast in mensen, moet eerst duidelijk worden of het wel veilig genoeg is. Ik schat in dat het een paar jaar gaat duren voordat de veiligheid en werkzaamheid van het middel in mensen uitgezocht kan worden,” aldus Martina. En dan is het wachten op een nieuwe uitbraak voordat het middel kan worden getest.

BRON: WHO, eigen redactie