Het officiële MedZine Blog

Het wordt steeds lastiger voor universitaire medische centra om hun maatschappelijke rol als verlener van complexe zorg, opleider en onderzoeksinstituut te vervullen. Dit omdat de zorgbehoefte toeneemt en de krapte op de arbeidsmarkt aanhoudt. Daarom moeten zij innoveren, processen herontwerpen en versneld digitaliseren en automatiseren. Daar komt bij dat de stijgende personele kosten en inflatie het rendement blijvend onder druk zetten. En dit zet een rem op investeringen in IT, verduurzaming en vastgoed, terwijl dit zo hard nodig is. “Productiegroei of verdere structurele verhoging van de tarieven en premies kunnen dit probleem niet oplossen,” aldus Vincent Eversdijk, voorzitter branchegroep Zorg bij BDO Accountants & Adviseurs.

Dat blijkt uit de jaarlijkse Benchmark Ziekenhuizen, UMC-special. Hierin rapporteert BDO over de financiële situatie van de Nederlandse universitaire medische centra. De individuele UMC’s worden gerangschikt op basis van hun financiële gezondheid.

Maatschappelijke rol

Universitaire medische centra hebben hun rol in de afgelopen jaren zien veranderen. De verleende zorg is nog steeds complex, maar onderwijs en onderzoek zijn veel breder geworden. Daarnaast is de maatschappelijke rol van UMC's in de regio verruimd. 

Goede cijfers

De financiële gezondheid is de afgelopen vijf jaar met een gemiddeld rapportcijfer tussen de 6,8 en 7,8 positief en redelijk stabiel. Het afgelopen jaar was het cijfer 0,3 procentpunt hoger dan in 2021. Het rapportcijfer kwam uit op een 7,6. Geen enkel UMC scoort een onvoldoende. De UMC’s behaalden in 2022 een resultaat van € 152 miljoen op een totale omzet van € 10,5 miljard. In 2021 was het gezamenlijk resultaat nog € 95 miljoen op een omzet van € 10,0 miljard. Het totaal geïnvesteerde bedrag was met € 601 miljoen ook meer dan in 2021 (€ 576 miljoen). 

Onvoldoende investeringscapaciteit

Toch stelt BDO dat de toekomst van UMC’s, gezien de veranderopgave, uitdagend is. “Het is een compliment waard dat de UMC’s in een periode van hoge inflatie en sterk stijgende loonkosten hun kerntaken goed zijn blijven uitvoeren. Ze staan nu voor grote uitdagingen zoals het terugbrengen van de hoeveelheid tweedelijns medisch specialistische basiszorg. Om de kwaliteit te verhogen, en middelen en mensen efficiënter in te zetten, moet de hoogcomplexe zorg verder geconcentreerd en gespecialiseerd worden. Het onderwijs moet vernieuwd worden en er moeten onderzoeksfaciliteiten en een open science (data) infrastructuur gerealiseerd worden. Er ligt dus een grote (investerings)opgave. Het gemiddelde rendement is met 1,4% echter flinterdun. Dat heeft een drukkend effect op de investeringscapaciteit. De noodzakelijke investeringen kunnen niet uitsluitend uit eigen middelen worden gefinancierd,” concludeert Vincent Eversdijk, voorzitter branchegroep Zorg bij BDO.

Regie pakken

UMC’s moeten op de korte termijn met banken en zorgverzekeraars de regie pakken bij het financieren van innovatie en de herinrichting van processen, waarbij digitalisering en automatisering een grote rol spelen. “Dat zal mogelijk resulteren in een aantal jaren negatief rendement. Samenwerking gebaseerd op onderling vertrouwen is onmisbaar om goede academische zorg toegankelijk en betaalbaar te houden. Het vraagt ook om heldere afspraken over de financiering van zorg, onderwijs en onderzoek. Daarbij spelen de zorgverzekeraars en het ministerie van VWS en OC&W een belangrijke rol. In het huidige bekostigingsmodel speelt de volumeprikkel een te grote rol. Passende zorg, onderwijs en onderzoek worden niet adequaat bekostigd en sector- en domeinoverstijgende samenwerking wordt belemmerd. Dit model past niet in een periode van transitie, waarbij de UMC’s zoeken naar meer stabiliteit en zekerheid,” stelt Eversdijk vast.

Economische waarde

Op de langere termijn moeten samenwerking, kennisdeling en stimuleren van ondernemerschap leiden tot meer ruimte om te investeren. “UMC’s kunnen daarnaast ook, meer dan nu, inzetten op de commerciële exploitatie van hun medische innovaties, die mensen helpen gezond te blijven, of bij ziekte de best mogelijke handeling te krijgen. Hun wetenschappelijke kennis leidt tot impactvolle oplossingen voor patiënten en de maatschappij,” constateert de voorzitter van de branchegroep Zorg bij BDO.

Over de Benchmark Ziekenhuizen UMC-special van BDO

In de jaarlijkse Benchmark Ziekenhuizen UMC-special onderzoekt BDO Accountants & Adviseurs de financiële performance van de zeven UMC’s in Nederland. De resultaten tonen de cijfers van individuele UMC’s en zijn te bekijken via een onlineanalysetool of in het volledige rapport.

Geschreven door:
Aurora van de Loo*

*Persbericht
Dit persbericht is overgenomen met toestemming van BDO Accountants & Adviseurs