Het officiële MedZine Blog

Achtergrond bij het medisch nieuws

Opioid addiction crisis nu ook in Nederland?

Opioid addiction crisis nu ook in Nederland?

Het begon allemaal in de jaren '80 met de ingestuurde brief van Jick en Porter naar het prestigieuze journal New England Journal of Medicine met de titel 'Addiction rare in patients treated with narcotics'. Dit onderzoek werd veel (en vaak verkeerd) aangehaald door andere onderzoekers, maar ook door de industrie. In de jaren '90 werd OxyContin op de markt gelanceerd met agressieve marketingtechnieken. Het is bijna niet te geloven, maar er werden zelfs coupons uitgedeeld aan patiënten om gratis 7 tot 30 dagen OxyContin te gebruiken.

In 2000 werd er zelfs een door de industrie gesponsord boek gepubliceerd: “Pain assessment in all patients” wat gebruikt werd als richtlijn voor medisch specialisten. In dit boek werden studies aangehaald dat er geen bewijs was voor verslaving als gevolg van opioïden. Pas in 2009 werd besloten deze richtlijn niet meer te gebruiken.

Momenteel is drugs overdosis in Amerika de belangrijkste oorzaak van overlijden bij mensen onder de 50 jaar. Tweederde van deze doden is als gevolg van opioïden. In oktober 2017 heeft president Trump officieel de opioid crisis tot een 'public health emergency' uitgeroepen.

Maar hoe zit het dan in Nederland? Moeten wij ook bang worden van opioïden? Ook in Nederland stijgt de opioid consumptie (zie figuur 1). Om eerlijk te zijn denk ik dat we geen opioid-fobie moeten creëren. Het is zaak om opioïden verantwoord voor te schrijven.

Het mag duidelijk zijn dat patiënten met pijn als gevolg van een maligniteit recht hebben op opioïden evenals de postoperatieve patiënt. Het wordt een heel ander verhaal bij de chronische pijn patiënt; chronische nociceptieve pijn is geen indicatie. Zelf begin ik steeds meer te twijfelen over het gebruik bij patiënten met neuropathische pijn. Ik denk dat opioïden bij deze groep alleen gegeven mogen worden wanneer de andere opties zijn geprobeerd en alleen in een gespecialiseerde setting, waarbij de patiënt vervolgd kan worden om dosis escalatie te voorkomen.

Hieronder volgen de belangrijkste regels die ik zelf handhaaf:

  1. Betrek de patiënt bij de keuze tot starten van opioïden en wijs ze op de korte (misselijkheid, obstipatie etc) en lange termijn effecten (depressie, verslaving, osteoporose etc).
  2. Wie het voorschrijft moet het ook afbouwen!
  3. Kortwerkende opioïden alleen bij pijn bij maligniteit en postoperatief, nooit bij chronische (neuropathische) pijn.
  4. Doseer bij niet-kanker niet hoger dan dosis equivalent van 90mg morfine per dag. Deze dosering is geassocieerd van verhoogde kans op mortaliteit.
  5. Weest terughoudend met de combinatie benzodiazepines en opioïden.

Figuur 1: Total opioid consumption per country (morphine equivalence mg/capita) 

Source: International Narcotics Control Board, World Health Organization (WHO) population data. Created using the Custom Consumption Graphs for Opioid Medicines81 by: Pain and Policy Study Group, University of Wisconsin/WHO Collaborating Center, 2016.

Dr. Brigitte Brouwer is neuroloog in het Maastricht UMC+ en lid van de Nederlandse Werkgroep Pijn (NWP), een subvereniging van Nederlandse Vereniging voor Neurologie. De NWP stelt zich ten doelt om de kennis over chronische pijn bij  artsen in opleiding te verbreden.

Lees hier meer testimonials van HCP-ers en adverteerders

Volg ons